Etyka wydawnicza

Redakcja „Filologii Polskiej” wdrożyła i stosuje wytyczne Komitetu do Spraw Etyki Publikacyjnej (COPE) w celu wyeliminowania rozmaitych nadużyć publikacyjnych (Podstawowe praktyki), zwraca zatem uwagę na te ostatnie zarówno na etapie przygotowania do druku, jak i po ukazaniu się materiałów drukiem. Sekretariat rocznika jest zobowiązany do udokumentowania wszelkich przejawów niepożądanych zachowań.

Niedopuszczalne postawy mogą wiązać się z (np.):

  1. plagiatem
    • kolejne i zbędne złożenie wcześniej opublikowanego tekstu
    • złożenie wcześniej ogłoszonego tekstu w przekładzie na inny język
    • opublikowanie cudzego tekstu pod własnym nazwiskiem
  2. autoplagiatem
    • zamieszczenie wcześniej opublikowanych fragmentów tekstu własnego autorstwa bez informowania o tym
  3. nieprawdziwością danych o autorach (autorzy gościnni lub widmo)
  4. poziomem wkładu
    • niepewność bądź brak wzajemnej zgody autorów co do skali wkładu w treść złożonego tekstu
  5. fabrykowaniem
    • celowe sfałszowanie danych
    • przedstawianie sfabrykowanych danych w celu udowodnienia rzekomej prawdziwości kontrowersyjnej tezy
  6. konfliktem interesów
    • brak zgody na ujawnienie niektórych danych poufnych (m.in. danych osobistych)
  7. stosunkami między autorem (autorami) i recenzentem (recenzentami)
    • stopień pokrewieństwa rodzinnego
    • zależności zawodowe
  8. nieetycznym zachowaniem recenzentów
    • przywłaszczenie pomysłów autorów przez recenzentów

Członkowie redakcji „Filologii Polskiej” obowiązkowo analizują każde zgłoszenie podejrzenia nadużyć publikacyjnych, co umożliwia osiągnięcie najwyższego możliwego poziomu ograniczenia ryzyka w tym zakresie. Zgłoszenia takie mogą pochodzić z dowolnego źródła, od: członków Rady naukowej, redaktorów naukowych kolejnych numerów, redakcji, recenzentów bądź czytelników.

Podstawowe czynności redakcji „Filologii Polskiej” mające na celu przeciwdziałanie nadużyciom publikacyjnym to (m.in.):

  • wnikliwa obserwacja reakcji autorów podczas etapu prac przed publikacją zgłoszonych do druku artykułów
  • dobór recenzentów oparty na zasadzie uwzględniającej ich merytoryczne kompetencje
  • proces recenzowania (kiedy to autor i rzeczoznawca nie znają swoich tożsamości) zwiększający poziom rzetelności i uczciwości ostatecznych ocen
  • każdy tekst otrzymuje dwie recenzje, w niektórych przypadkach (jeśli zachodzi taka potrzeba) trzy
  • ciągłe powiększanie liczby członków w Radzie naukowej i Zespole recenzenckim
  • ścisła współpraca między redakcją i Radą naukową oraz Zespołem recenzenckim w celu zwiększenia poziomu obiektywizmu w procesie oceniana złożonych do druku tekstów
  • 100% członków Zespołu recenzenckiego nie jest afiliowana przy Uniwersytecie Zielonogórskim (wydawcy „Filologii Polskiej”)
  • blisko 50% członków Rady naukowej to obcokrajowcy
  • znacznie ponad 50% członków Rady naukowej nie jest afiliowana przy Uniwersytecie Zielonogórskim (wydawcy „Filologii Polskiej”)
  • transparentność etycznego podejścia Redakcji do kwestii publikacyjnych
  • transparentność podejścia Redakcji do procedur selekcyjnych i recenzyjnych, harmonogramów i wymogów
  • angażowanie możliwie sporej liczby ekspertów w procesy selekcyjne i recenzenckie podczas etapów prac wydawniczych
  • wyraźnie sprecyzowane oczekiwanie redakcji w zakresie oryginalności zgłaszanych prac
  • zaproszenia redakcyjne są niepowtarzalne i wiążą się z kolejnymi numerami (dlatego też zgłaszane teksty odpowiadają konkretnemu zapotrzebowaniu na publikację)
  • zobowiązanie autora w umowie wydawniczej do złożenia oryginalnego tekstu bez naruszania praw osób trzecich
  • ciągły kontakt autorów z redakcją, uwierzytelniający wiarygodność publikujących
  • obowiązkowo wymagana dokumentacja źródłowa, umożliwiająca weryfikację rzetelności, solidności autorów
  • uwzględnianie obserwacji i refleksji czytelników na temat zawartości rocznika
  • promowanie potrzeb i zalet procesu publikacji zgodnie z prawami etyki

Typowe objawy nadużyć publikacyjnych (np.):

  • odmowa wykonania korekt sugerowanych przez recenzenta (recenzentów)
  • brak możliwości wprowadzenia proponowanych zmian, uzupełnień
  • błędne korekty
  • wahanie co do istoty treści głównych wątków złożonego do druku artykułu
  • sprzeczne opinie współautorów
  • niegrzeczne reakcje autora bądź recenzenta
  • bezsprzecznie widoczna niechęć recenzenta wobec ocenianego tekstu
  • opóźnienia
  • groźba wycofania złożonego do druku tekstu

Rozwiązania problemów i ostateczne decyzje (np.):

  • zdiagnozowanie trudności
  • wymaganie niezbędnych korekt
  • wyjaśnienie wątpliwości
  • omówienie i wytłumaczenie dostrzeżonych problemów z autorem (autorami), recenzentami bądź osobami, które dostrzegły nadużycia w zakresie publikacji
  • zlecenie dodatkowej recenzji
  • udokumentowanie przypadków nadużyć publikacyjnych
  • odmowa publikacji

Szczegóły pokrótce opisanych wyżej zasad i procedur (wraz z uzasadnieniem i praktycznymi radami) precyzują polskie diagramy Ewy Rozkosz — Sposób postępowania w przypadku podejrzenia o zbędną (zduplikowaną) publikację.