Henryk Sienkiewicz i artyści. Ogniem i mieczem w interpretacji plastycznej Juliusza Kossaka i Antoniego Piotrowskiego

Kamilla Pijanowska

doi:10.34768/fp2017a13

Autor

Kamilla Pijanowska Muzeum Narodowe w Warszawie
Kamilla Pijanowska

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2017a13

Słowa kluczowe

Henryk Sienkiewicz • Ogniem i mieczem • Juliusz Kossak • Antoni Piotrowski • ilustracja książkowa

Abstrakt

Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza ukazujące się w latach 1883-1884 na łamach pism „Słowo” i „Czas” zyskało popularność wśród czytelników, a treść dzieła okazała się niezwykle inspirująca dla artystów. Jeszcze przed zakończeniem publikacji powieści powstały pierwsze prace plastyczne nawiązujące do jej fabuły, czego przykładem może być rysunek Jana Rosena ukazujący Skrzetuskiego na zgliszczach dworu w Rozłogach. W 1886 roku ukazał się album z ilustracjami do Ogniem i mieczem autorstwa Juliusza Kossaka, składający się z 12 plansz przedstawiających kolejne epizody powieści. Piętnaście lat później prenumeratorzy „Tygodnika Ilustrowanego” otrzymali w charakterze bezpłatnej premii wydanie pierwszego tomu Trylogii ilustrowane 27 rysunkami autorstwa Antoniego Piotrowskiego. Porównanie obu tych zespołów ilustracji pozwoli wskazać wspólne inspiracje ikonograficzne dla tych cykli plastycznych, a także pokaże różnice w charakterze narracji literackiej i wizualnej.

Liczba wyświetleń

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora

Kamilla Pijanowska, Muzeum Narodowe w Warszawie

Kustosz w Gabinecie Rycin i Rysunków Muzeum Narodowego w Warszawie. Interesuje się głównie polską grafiką drugiej połowy XIX w. ze szczególnym uwzględnieniem ilustracji prasowej, a także reprodukcji dzieł sztuki. Współpracowała w przygotowaniu wystaw MNW, m.in. „Miłośnicy grafiki i ich kolekcje w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie” (2006), „Aleksander Gierymski” (2014), „Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego” (2015/2016).

Bibliografia

LITERATURA CYTOWANA

Bryl M., Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja, Poznań 1994.
[Google Scholar]

Gołąb M., Chełmoński. Chmielowski. Witkiewicz. Pracownia w Hotelu Europejskim w Warszawie 1874-1883, kat. wyst. Muzeum Narodowe w Poznaniu, 21.03-6.06.2010, Poznań 2010.
[Google Scholar]

Gorzelak M., Henryk Sienkiewicz i jego przyjaciele malarze, [w:] Oblęgorek. W stulecie daru narodowego dla Henryka Sienkiewicza, red. M. Maćkowska, E. Postoła, Kielce 2000, s. 65-81.
[Google Scholar]

Gorzelak M., Kolekcja Henryka Sienkiewicza, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 2006, t. 22, s. 178-195, s. 178-195.
[Google Scholar]

Jaworska J., Album wileńskie i jego wydawca Jan Kazimierz Wilczyński w świetle korespondencji z Konstantym Świdzińskim, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1972, t. 16, s. 289-401.
[Google Scholar]

Jaworska J., Album wileńskie w zbiorach graficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1976, t. 20, s. 213-404.
[Google Scholar]

Kabata M., Warszawska batalia o nową sztukę („Wędrowiec” 1884-1887), Warszawa 1978.
[Google Scholar]

Król A., Henryk Rodakowski (1823-1894), kat. wyst. Muzeum Narodowe w Krakowie, 4.11.1994-22.01.1995; Muzeum Narodowe w Poznaniu, 29.01-2.04.1995; Muzeum Narodowe w Warszawie, 10.04-23.05.1995, Kraków 1994.
[Google Scholar]

Krzemińska J., Albumy do Trylogii Henryka Sienkiewicza, [w:] Dzieła czy kicze, red. E. Grabska, T. S. Jaroszewski, Warszawa 1981, s. 243-332.
[Google Scholar]

Krzyżanowski J., Henryka Sienkiewicza żywot i sprawy, Warszawa 1966.
[Google Scholar]

Leszczyńska U., Antoni Piotrowski, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.), red. U. Makowska, t. 7, Warszawa 2003, s. 210-219.
[Google Scholar]

Matejko. Obrazy olejne, red. K. Sroczyńska, Warszawa 1993.
[Google Scholar]

Micke-Broniarek E., Matejce w hołdzie… W stulecie śmierci artysty, kat. wyst. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1993.
[Google Scholar]

Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego. Kolekcja Muzeum Narodowego w Warszawie, red. A. Grochala, kat. wyst. Muzeum Narodowe w Warszawie, 29.10.2015-31.01.2016, Warszawa 2015.
[Google Scholar]

Okoń W., Sztuki siostrzane. Malarstwo a literatura w Polsce w drugiej połowie XIX wieku. Wybrane zagadnienia, Wrocław 1992.
[Google Scholar]

Okoń W., Stygnąca planeta. Polska krytyka artystyczna wobec malarstwa historycznego i historii, Wrocław 2002.
[Google Scholar]

Olszański K., Juliusz Kossak, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988.
[Google Scholar]

Poprzęcka M., Czas wyobrażony. O sposobach opowiadania w malarstwie polskim XIX wieku, Warszawa 1986.
[Google Scholar]

Porębska A., „Wędrowiec” a zagadnienia plastyki. Z dziejów polskiej krytyki artystycznej w latach 1884-87, „Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Metodologii Badań nad Sztuką” 1952, nr 10-11.
[Google Scholar]

[Sienkiewicz H.], Kronika miejscowa. Taniec wśród mieczów [Henryka Siemiradzkiego], „Gazeta Polska” 13(25).05.1880, nr 113, s. 2-3.
[Google Scholar]

Sienkiewicz H., Ogniem i mieczem, Warszawa 1989.
[Google Scholar]

Sienkiewicz H., Ta trzecia, „Kurier Codzienny” 1888.
[Google Scholar]

Trylogia. Dziwne materii pomieszanie, red. A. Kowalska-Lasek, kat. wyst. Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach, 24.04-16.11.2014, Kielce 2014.
[Google Scholar]

Wiercińska J., Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860-1914, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
[Google Scholar]

Wiercińska J., Przeoczone ogniwo. Rzecz o Antonim Zaleskim, „Biuletyn Historii Sztuki” 1981, nr 4, rok XLIII, s. 339-398.
[Google Scholar]

Z problemów prozy – powieść o artyście, red. W. Gutowski, E. Owczarz, Toruń 2006.
[Google Scholar]