Cytaty biblijne w oświeceniowym czasopiśmie „Monitor”

Joanna Gorzelana

doi:10.34768/fp2017a8

Autor

Joanna Gorzelana Uniwersytet Zielonogórski
https://orcid.org/0000-0001-7368-6187 Joanna Gorzelana

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2017a8

Słowa kluczowe

oświecenie • Biblia • cytat • czasopismo „Monitor”

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie tego, jak funkcjonowały cytaty biblijne w czasopiśmie „Monitor” w pierwszym dziesięcioleciu jego ukazywania się (1765-1774). Zjawisko jest interesujące, gdyż epoka oświecenia powszechnie kojarzona jest z odchodzeniem od Kościoła i walką z religią. Najdłużej ukazujący się periodyk z tych czasów zawiera cytaty z Pisma Świętego (zarówno w wersji łacińskiej, jak i polskiej). Przytaczane są one najczęściej w funkcji ostatecznego argumentu. Świadczy to o tym, że w oświeceniu dla redaktorów i czytelników „Monitora” Biblia była niepodważalnym autorytetem.

Liczba wyświetleń

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora

Joanna Gorzelana, Uniwersytet Zielonogórski

Adiunkt w Zakładzie Stylistyki Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego. W pracy badawczej zajmuje się m.in. stylistyką zapisów pochodzących z epoki oświecenia (teksty poetyckie i publicystyczne) oraz reminiscencjami języka Biblii we współczesnej polszczyźnie. Interesuje się także kulturą Górali Czadeckich z Bukowiny.

Bibliografia

LITERATURA CYTOWANA

Aleksandrowska E., Monitor (1765-1785), [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, wyd. drugie poszerzone i poprawione, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 1996.
[Google Scholar]

Biblia w przekładzie Jakuba Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu B oryginalnego tekstu z XVI w., wstępy J. Frankowski, Warszawa 1999.
[Google Scholar]

Ewangeliczny przekład interlinearny Biblii – Nowy Testament (kodeks Textus Receptus) z transliteracją, transkrypcją fonetyczną, kodami, [za:] [biblia.oblubienica.eu] [dostęp 12.11.2016].
[Google Scholar]

Biblia Clementine Vulgate [index.html] [dostęp: 12.11.2016].
[Google Scholar]

Garstka A., [Narolska A.], Cytaty i parafrazy biblijne w powieściach Elizy Orzeszkowej, [w:] Zielonogórskie seminaria polonistyczne 2011, red. S. Borawski, S. Brzeziński, Zielona Góra 2002.
[Google Scholar]

Gorzelana J., Swoistość stylistyczno-językowa poezji religijnej okresu oświecenia, Zielona Góra 2016.
[Google Scholar]

Kochanowski J., Psałterz Dawidów, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. I, Psałterz Dawidów, cz. 1, wydanie sejmowe, oprac. J. Woronczak, Wrocław 1982.
[Google Scholar]

Kossowska M., Biblia w języku polskim, t. II, Poznań 1969.
[Google Scholar]

Kostkiewiczowa T., Figura adresata w pierwszych rocznikach „Monitora” [w:] Z oddali i z bliska. Studia o wieku oświecenia, Warszawa 2010, s. 215-277.
[Google Scholar]

Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia, Warszawa 1984.
[Google Scholar]

Koziara S., Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków 2001.
[Google Scholar]

Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1972.
[Google Scholar]

Kucała M., Nazywanie Chrystusa w historii polszczyzny, [w:] Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999.
[Google Scholar]

Libera Z., Oświecenie, Warszawa 1974.
[Google Scholar]

Linde S. B., Słownik języka polskiego, wyd. drugie, poprawione i pomnożone staraniem i nakładem Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, t. 1-6, Lwów 1854-1860.
[Google Scholar]

Markiewicz H., O cytatach i przypisach, Kraków 2004.
[Google Scholar]

„Monitor” 1765-1785. Wybór, oprac. i wstępem poprzedziła E. Aleksandrowska, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1976.
[Google Scholar]

„Monitor” 1765-1772, [za:] [publication] [dostęp: 27.11.2016].
[Google Scholar]