„Admiruję gorąco jej talent...”. Eliza Orzeszkowa czyta Konopnicką (Z badań nad epistolografią pisarki)
Słowa kluczowe
Abstrakt
Szkolna znajomość Elizy Pawłowskiej i Marii Wasiłowskiej byłaby w ich biografiach nic nie znaczącym epizodem, gdyby nie twórczość literacka Orzeszkowej i „odkrycie” Konopnickiej – poetki przez autorkę Marty na przełomie 1878/1879 roku. Orzeszkowa wspierała Konopnicką w początkach jej kariery artystycznej, broniła przed atakami konserwatywno-katolickiej krytyki, wydała „fragmenty dramatyczne” Z przeszłości (1881), czytała z upodobaniem kolejne zbiory wierszy, uczyła się ich na pamięć, włączała do listów, cytowała i parafrazowała, a w lutym 1909 roku przygotowała w Grodnie wieczór literacko-artystyczny poświęcony jej twórczości. Przez 40 prawie lat toczył się ukryty w listach dialog Orzeszkowej z liryką Konopnickiej. Obie pisarki jednak – mimo usiłowań autorki Nad Niemnem – pozostały sobie duchowo obce, nie zbliżyły się emocjonalnie do siebie: Orzeszkowej życie zamykało się w kręgu grodzieńskiej codzienności, żywot Konopnickiej wypełniały podróże po Europie i związek z Marią Dulębianką. Zapewniały się wzajemnie o przyjaźni i miłości, ale żyły własnymi sprawami. Ów fascynujący dwugłos utrwalony został w korespondencji pisarek.
Bibliografia
LITERATURA CYTOWANA
Baculewski J., Maria Konopnicka, Warszawa 1978.
[Google Scholar]
Brodzka A., Maria Konopnicka (1842-1910), [w:] Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria 4, Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, t. 1, Warszawa 1965.
[Google Scholar]
Budrewicz T., „Ta trzecia”. Konopnicka w tle „Ad astra”, [w:] Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne, red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Jankowski E., Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1964.
[Google Scholar]
Jankowski E., Razem czy po osobno? Konopnicka – Orzeszkowa, [w:] Konopnicka i współczesny jej świat literacki. Szkice krytycznoliterackie, wstęp J. Cieślikowski, posłowie S. Szwalbe, Warszawa 1969.
[Google Scholar]
Jankowski E., Wstęp, [w:] M. Konopnicka, Korespondencja, t. 2: Konopnicka – Orzeszkowa, oprac. E. Jankowski, Warszawa 1972.
[Google Scholar]
Jankowski E., Z różnych sfer. Studia i portrety, Warszawa 1994.
[Google Scholar]
Kącka E., Aforyzmem na wiersz. Orzeszkowej przepisywanie Konopnickiej, [w:] Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Konopnicka M., Korespondencja, t. 2: Konopnicka – Orzeszkowa, oprac. E. Jankowski, Warszawa 1972.
[Google Scholar]
Konopnicka M., Poezje, t. 1-8, wydanie zupełne, krytyczne, oprac. J. Czubek, słowo wstępne H. Sienkiewicza, Warszawa 1916.
[Google Scholar]
Konopnicka M., Publicystyka literacka i społeczna, wyb. i oprac. J. Baculewski, Warszawa 1968.
[Google Scholar]
Magnone C., Maria Konopnicka. Lustra i symptomy, Gdańsk 2011.
[Google Scholar]
Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, red. I. Wiśniewska, B. Obsulewicz, Lublin 2010.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. 1-9, do druku przygotował i komentarzem opatrzył E. Jankowski, Wrocław 1954-1981.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Listy, t. I-II, cz. I-II, oprac. L. B. Świderski pod kier. J. Ujejskiego, Warszawa 1937-1938.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Pisma krytycznoliterackie, zebrał i oprac. E. Jankowski, Wrocław 1959.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Pisma zebrane, t. 35: Ad astra. Dwugłos, Warszawa 1950.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Publicystyka społeczna, t. 1, wyb. i wstęp G. Borkowska, oprac. I. Wiśniewska, Kraków 2005.
[Google Scholar]
Tomasik K., Pod maską Matki Polki. Maria Konopnicka (1842-1910), [w:] idem: Homobiografie. Pisarki i pisarze polscy XIX i XX wieku, Warszawa 2008.
[Google Scholar]
Podgląd
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Kategorie
Prawa autorskie & Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (a). Co do zasady – autorzy, niebędący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, zachowują prawa autorskie, w tym prawa wydawnicze do artykułów, bez żadnych ograniczeń.
Prawa autorskie (b). Co do zasady – autorzy, będący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, nie zachowują praw autorskich, w tym praw wydawniczych do artykułów. W takich przypadkach właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Zielonogórski.
