Ewolucja „Lamusa” – od lokalnego periodyku o charakterze literacko-artystycznym po quasi-naukowe czasopismo specjalistyczne o zasięgu ogólnopolskim

 Abstrakt   

Artykuł dotyczy pisma literacko-artystycznego „Lamus” wydawanego w latach 1993-2014 w Gorzowie Wielkopolskim. Ujmuje zagadnienie ewolucji periodyku na przestrzeni tego okresu na podstawie zawartości czasopisma. Celami artykułu są analiza korpusu oraz zarysowanie tła lokalnego czasopiśmiennictwa, aby unaocznić rolę „Lamusa” w Gorzowie Wielkopolskim. W czasie, gdy był publikowany, stanowił jeden z najbardziej opiniotwórczych regionalnych magazynów literackich. Pozycja „Lamusa” była na tyle silna, że w późniejszym czasie – po zmianie składu redakcji, od 2008 roku – miał zasięg ogólnokrajowy, będąc dystrybuowanym w sieci Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki (EMPiK). Na podstawie pisma kreuje się obraz środowiska literackiego w Gorzowie Wielkopolskim, które skonsolidowane wokół Kamienicy Artystycznej „Lamus” przy ulicy Sikorskiego 5 oddziaływało na kulturalny charakter miasta. Periodyk w początkowej fazie był forum wypowiedzi dla lokalnych twórców, następnie – po rewolucyjnej zmianie szaty graficznej oraz zawartości – niejako zrzeszył głosy kręgów naukowo-filologiczno-artystycznych Polski. Wizja czasopisma konwertowała się zwłaszcza od 2008 roku, gdy redaktorką naczelną została Gabriela Balcerzakowa (po objęciu funkcji dyrektora Kamienicy Artystycznej przez Zbigniewa Sejwę). Artykuł prezentuje zawartość wybranych numerów i w charakterystyce pisma opiera się na rozmowach z Gabrielą Balcerzakową i Zbigniewem Sejwą przeprowadzonych w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim latem 2023 roku (28 lipca 2023 r. – wywiad z dr. Zbigniewem Sejwą oraz 7 sierpnia 2023 r. – wywiad z dr Gabrielą Balcerzakową). Nagrany materiał posłużył do nakreślenia wizji i misji twórców „Lamusa” po 2008 roku. Wydawany od tego czasu jako półrocznik periodyk pretendował do miana specjalistycznego pisma quasi-naukowego. Należy przy tym zaznaczyć, że redaktorka naczelna – pomimo propozycji – nie kierowała się w stronę nadania „Lamusowi” statusu pisma punktowanego. Chociaż czasopismo przeszło rewolucyjną zmianę i pozyskało stałych odbiorców, to ostatni numer wyszedł w 2014 roku. Przyczyną wstrzymania wydawania periodyku było połączenie Kamienicy Artystycznej „Lamus” z Miejskim Ośrodkiem Sztuki w jedną samorządową instytucję kultury. Wówczas Sejwa przestał pełnić funkcję dyrektora Kamienicy. Idea stworzenia na gorzowskich podwalinach czasopisma wychodzącego poza lokalne środowisko w pewnym sensie się ugruntowała – w końcu przez sześć lat skutecznie publikowano półrocznik. Ostatecznie „Lamus” ze względów finansowych (podjęcie decyzji o połączeniu instytucji kultury, by znaleźć oszczędności w budżecie miasta) przeszedł do historii regionalnych magazynów literacko-artystycznych.