„Artysta największy”. Eliza Orzeszkowa o Sienkiewiczu

Ireneusz Sikora

doi:10.34768/fp2017a11

Authors

Ireneusz Sikora

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2017a11

Keywords

Eliza Orzeszkowa • Henryk Sienkiewicz • epistolography

Abstract

This article aims to reconstruct – on the basis of Eliza Orzeszkowa’s letters – the relationship between the authoress and Henryk Sienkiewicz. Information about his artistic and personal biography as well as his works appears in Orzeszkowa’s epistolography since 1877, and returns until March 1909. Several years’ period of admiring Sienkiewicz’s works by Orzeszkowa and a distance on his part ended in 1880 as a result of the fact that Sienkiewicz questioned Orzeszkowa’s Vilnius editorial works. Lack of mutual liking between the writers did not prevent Orzeszkowa to see Sienkiewicz’s artistic mastery. She emphasized that he introduces a philosophical and spiritual essence of the human condition. In 1903, during the anti-Sienkiewicz campaign, she made an unambiguous defense of his works calling him “the greatest artist”.

Views Count

2025

Download data is not yet available.

Author Biography

Ireneusz Sikora

(1952-2016) – literary historian, author of the books: Literature of Young Poland in Polish Language and Literature Education in Schools. Parts 1-2 (1995), The Swan and the Lyre. Studies and Sketches on the Literature of Young Poland (2001), Young Poland Poetic Floristics (2007), Young Poland and its Surroundings (2009) and the unpublished work Orzeszkowa's Lists on Literature. From Research on the Writer's Epistolography. Co-editor of collective works – Getting to Know Orzeszkowej (2010) and Metaliterative Lists (2012).

References

LITERATURA CYTOWANA

Bachórz J., Sienkiewicz – Orzeszkowa – Prus. Spotkanie u szczytu twórczości, [w:] „Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz, M. Głowiński, Warszawa 1992.
[Google Scholar]

Brzozowski S., Henryk Sienkiewicz i jego stanowisko w literaturze współczesnej, [w:] idem, Eseje i studia o literaturze, wyb., wstęp i oprac. H. Markiewicz, t. 1, Wrocław 1990.
[Google Scholar]

Jankowski E., Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1988.
[Google Scholar]

Jankowski E., Z dziejów znajomości Orzeszkowej z Sienkiewiczem, „Pamiętnik Literacki” 1956, z. 4.
[Google Scholar]

Listy Elizy Orzeszkowej do Ignacego Baranowskiego (1897-1899), wstęp, przypisy i oprac. I. Wiśniewska, „Pamiętnik Literacki” 2001 (R. 92), z. 3.
[Google Scholar]

Martuszewska A., Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. I-IX, do druku przygotował i komentarzem opatrzył E. Jankowski, Wrocław 1954-1981 (t. I: Do redaktorów i wydawców: Józefa Sikorskiego, Gebethnera i Wolffa, Franciszka Salezego Lewentala, Wacława Makowskiego, Erazma Piltza, Stanisława Posnera, Wrocław 1954 – t. II: Do Leopolda Méyeta, Wrocław 1955 – t. III: Do literatów i ludzi nauki: Jana Karłowicza, Franciszka Rawity-Gawrońskiego, Henryka Nusbauma, Tadeusza Garbowskiego, Wrocław 1956 – t. IV: Do literatów i ludzi nauki: Józefy Sawickiej (Ostoi), Wilhelminy Zyndram Kościałkowskiej, Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy), Ignacego Baranowskiego, Józefa Kotarbińskiego, Kazimierza Zdziechowskiego, Aurelego Drogoszewskiego, Eugenii Żmijewskiej, Marii Czesławy Przewóskiej, Mariana Dubieckiego, Wrocław 1958 – t. V: Do przyjaciół: Tadeusza Bochwica, Jana Bochwica, Janiny Szoberówny, Wrocław 1961 – t. VI: Do pisarzy: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Zygmunta Fortunata Miłkowskiego (T. T. Jeża), Marii Konopnickiej, Michała Bałuckiego, Władysława Stanisława Reymonta, Wrocław 1967 – t. VII: Do rodziny, przyjaciół i korespondentów różnych: Lucyny Kotarbińskiej, Edwarda Pawłowicza, Hipolita Wawelberga, Jerzego Aleksandrowicza, Witolda Czeczotta, Franciszka Godlewskiego i innych, Wrocław 1971 – t. VIII: Do literatów i ludzi nauki: Ludwika Jenikego, Jana Baudouin de Courtenay, Piotra Chmielowskiego, Adama Wiślickiego, Stanisława Krzemińskiego, Lucjana Rydla, Antoniego Wodzińskiego, Maryli Wolskiej, Henryka Sienkiewicza i innych, Wrocław 1976 – t. IX: Do znajomych i przyjaciół: Juliana Łukaszewskiego, Nikodema Erazma Iwanowskiego, Edmunda Jankowskiego, Jadwigi z Nusbaumów Holenderskiej, Mariana Manteuffla, Konstantego Skirmuntta, Józefa Boguskiego, Antoniego Kamieńskiego, Aleksandra Lednickiego i innych, Wrocław 1981).
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Pisma krytycznoliterackie, zebrał i oprac. E. Jankowski, Wrocław-Kraków 1959 ([Artykuł polemiczny nie do druku]; Excelsior!; Polemika).
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Publicystyka społeczna, wyb. i wstęp G. Borkowska, oprac. edytorskie I. Wiśniewska, t. 1, Kraków 2005 (List do kobiet niemieckich).
[Google Scholar]

Podraza-Kwiatkowska M., Wstęp, [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973.
[Google Scholar]