O kreacjach bohaterek Ballad i romansów Adama Mickiewicza. Próba lektury feministycznej

Jakub Rawski

doi:10.34768/fp2016a13

Authors

Jakub Rawski University of Zielona Góra
https://orcid.org/0000-0003-0149-544X Jakub Rawski

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2016a13

Keywords

Adam Mickiewicz • ballades • feminism • emancipation • stereotypes

Abstract

This article attempts to answer the questions: does the artistic creation of heroines Ballades and Romances by Adam Mickiewicz bear the hallmarks of stereotypical patriarchal optics or does it go beyond the limits of male worldview and a man in general? To what extent, how, and if actually indeed the author of Sir Thaddeus contained in his poetic cycle signs of emancipation sensibility? Are the heroines of ballades women liberated from sex constraints imposed by culture? The purpose of this contribution is also an attempt to make an “updating reading” of a significant nineteenth century text; showing it in contemporary perspective, but particularly emphasizing the core of romantic anthropology which was “inner man” with the mystical dialectic of what was external and what was internal.

Views Count

2024

Download data is not yet available.

Author Biography

Jakub Rawski, University of Zielona Góra

Doctor of Humanities, literary scholar, assistant professor at the Institute of Humanities of the State Higher Vocational School in Głogów. He has published in several collective monographs and in periodicals such as: Teksty Drugie, Świat Tekstów, Autobiografia, Prace Literackie, In Gremium, Studia de Cultura, Literacje, Filologia Polska. Annals of the University of Zielona Góra, Edukacja Humanistyczna, Spotkania, Pro Libris. His research interests include broadly understood manifestations of otherness in 19th and 20th century literature, vampire popular culture, the work of Juliusz Słowacki, and holocaust studies.

References

LITERATURA CYTOWANA

Baśnie braci Grimm, t. 1-2, przeł. E. Bielicka i M. Tarnowski, Warszawa 1986.
[Google Scholar]

Brzozowski J., Odczytywanie znaczeń. Studia o poezji Mickiewicza, Łódź 1997.
[Google Scholar]

Bürger G.A., Lenora, przeł. J. Gamska-Łempicka, [w:] Niemiecka ballada romantyczna, oprac. Z. Ciechanowska, BN II 142, Wrocław 1963.
[Google Scholar]

Burzyńska A., M. P. M. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2007.
[Google Scholar]

Cysewski K., „Ballady i romanse” – przewodnik epistemologiczny, „Pamiętnik Literacki” 1983, z. 3.
[Google Scholar]

Eliade M., Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa 1966.
[Google Scholar]

Freud S., Kultura jako źródło cierpień, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2013.
[Google Scholar]

Grudzińska-Gross I., Honor, horror i klasycy. Eseje, Sejny 2012.
[Google Scholar]

Jakubowski J., Ricoeur a egzystencjalna koncepcja wiecznej teraźniejszości, „Analiza i Egzystencja” 2005, nr 1.
[Google Scholar]

Janion M., Gorączka romantyczna, Gdańsk 2007.
[Google Scholar]

Janion. M., Kobiety i duch inności, Warszawa 2006.
[Google Scholar]

Janion M., Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa 1991.
[Google Scholar]

Janion M., Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2008.
[Google Scholar]

Koropeckyj R., Adam Mickiewicz. Życie romantyka, przeł. M. Glasenapp, Warszawa 2013.
[Google Scholar]

Kowalczykowa A., Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977.
[Google Scholar]

Krukowska H., Noc romantyczna. Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński. Interpretacje, Gdańsk 2011.
[Google Scholar]

Kurz I., Stereotyp, [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik et al., Warszawa 2014.
[Google Scholar]

Le Fanu J.S., Carmilla, przeł. M. Kozłowski, Kraków 1974.
[Google Scholar]

Libera L., Mickiewicz, Zielona Góra 2015.
[Google Scholar]

Llosa M.V., Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki, przeł. M. Chrobak, Kraków 2007.
[Google Scholar]

Lul M., Mickiewiczowski ład serca. O „Romantyczności”, [w:] Światło w dolinie. Prace ofiarowane Profesor Halinie Krukowskiej, red. K. Korotkich, J. Ławski, D. Zawadzka, Białystok 2007.
[Google Scholar]

Lyszczyna J., Czy i jak czytać romantyków w XXI wieku?, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2010, nr 8, red. M. Kuziak i S. Rzepczyński.
[Google Scholar]

Ławski J., Marie Romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości. Mickiewicz – Malczewski – Krasiński, Białystok 2003.
[Google Scholar]

Mérimée P., Lokis. Rękopis profesora Wittembacha, przeł. L. Staff, Warszawa 1969.
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Dzieła, t. VIII, oprac. J. Maślanka, Warszawa 1997.
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Dzieła, t. XII, Legion Polski, Trybuna Ludów, oprac. S. Kieniewicz, Warszawa 1997.
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, oprac. S. Pigoń, BN I 83, Wrocław 2015.
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Wybór poezyj, t. 1, oprac. C. Zgorzelski, BN I 6, Wrocław 1986.
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Wybór poezyj, t. 2, oprac. C. Zgorzelski, BN I 66, Wrocław 1986.
[Google Scholar]

Mieletinski E., Poetyka mitu, przeł. J. Dancygier, Warszawa 1981.
[Google Scholar]

Miłosz C., Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej, Kraków 2012.
[Google Scholar]

Miłosz C., W stronę kobiet, „Teksty Drugie” 1993, nr 4/5/6.
[Google Scholar]

Nasze pojedynki o romantyzm, red. D. Siwicka, M. Bieńczyk, Warszawa 1995.
[Google Scholar]

Neuger L., Ćwiczenia z wrażliwości. Duże i małe szkice literackie, Katowice 2006.
[Google Scholar]

Philips U., Apokaliptyczny feminizm: Adam Mickiewicz i Margaret Fuller, przeł. M. Świerkosz, [w:] Gender w praktyce badawczej. Zbiór pokonferencyjny, red. M. Świerkosz, „uniGENDER” 2010, nr 1, [www.unigender.org], [dostęp: 25.11.2015 rok].
[Google Scholar]

Piwińska M., Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza, Gdańsk 2003.
[Google Scholar]

Rawski J., „Romantyczność” Adama Mickiewicza, czyli o widzeniu w biały dzień… wampira, [w:] Starość. Doświadczenie egzystencjalne – temat literacki – metafora kultury, seria II, Zapisy i odczytania, red. A. Janicka, E. Wesołowska, Ł. Zabielski, Białystok 2013.
[Google Scholar]

Ritz G., Poeta romantyczny i nieromantyczne czasy. Juliusz Słowacki w drodze do Europy – pamiętniki polskie na tropach narodowej tożsamości, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków 2011.
[Google Scholar]

Rymkiewicz J. M., D. Siwicka, A. Witkowska, M. Zielińska, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2010.
[Google Scholar]

Słowacki J., Dzieła, red. J. Krzyżanowski, t. II, Poematy, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1959.
[Google Scholar]

Słowacki J., Wiersze i poematy (Wybór), Warszawa 1971.
[Google Scholar]

Stoker B., Dracula, przeł. M. Król, Kraków 2008.
[Google Scholar]

Szczuka K., Kopciuszek, Frankenstein i inne. Feminizm wobec mitu, Kraków 2001.
[Google Scholar]

Walczewska S., Damy, rycerze, feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków 2006.
[Google Scholar]

Wenerska W., Romantyczne fantazmaty demonicznej kobiecości, Toruń 2011.
[Google Scholar]

Woźny, Obraz kobiet i mężczyzn w prehistorycznych mitach i obrzędach, [w:] Beatrycze i inne. Mity kobiet w literaturze i kulturze, red. G. Borkowska i L. Wiśniewska, Gdańsk 2010.
[Google Scholar]

Zgorzelski C., O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa 1976.
[Google Scholar]

Ziemba K., Wyobraźnia a biografia. Młody Słowacki i ciągi dalsze, Gdańsk 2006.
[Google Scholar]