„Nie ma terminu, który by nie nadszedł, ani długu, którego nie trzeba by spłacić”. Jeszcze o Don Juanie w Dziadach

Aneta Narolska

doi:10.34768/fp2016a8

Authors

Aneta Narolska University of Zielona Góra
https://orcid.org/0000-0002-1691-5227 Aneta Narolska

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2016a8

Keywords

Don Juan • drama • Dresden Forefathers’ Eve

Abstract

The aim of the study is an interpretation of Scene VIII of Mickiewicz’s Dresden Forefathers’ Eve (Part Three) [Dziady] in the context of two Don Juan dramas: Tirso de Molina’s The Trickster of Seville and the Stone Guest [Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość] and Molière’s Don Juan, or the Stone Guest [Don Juan, czyli Kamienny Gość]. Mozart’s opera Don Giovanni, or the Rake Punished [Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany], being a synthesis of earlier versions of the Don Juan story, is treated here as the surface layer under which there are a number of relationships between Mickiewicz’s text and works drawing on the Spanish legend. The composition of Scene VIII, the construction of the character (Senator), and humour are the elements that link Mickiewicz’s text with Molière’s drama. What link Forefathers’ Eve with Spanish drama are its moralityplay nature and the message about damnation for unbelief in the existence of Divine reality and justice. Therefore, the scene of the Ball at the Senator’s not only attests to a link between Mickiewicz’s drama and the Molièrean tradition but may also point to an indirect link with Golden Age Spanish drama.

Views Count

2024

Download data is not yet available.

Author Biography

Aneta Narolska, University of Zielona Góra

Absolwentka wrocławskiej polonistyki, doktorat uzyskała na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od roku 1998 jest związana z Uniwersytetem Zielonogórskim. Zajmuje się historią literatury pozytywizmu, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Elizy Orzeszkowej.

References

LITERATURA CYTOWANA

Biały L., Wstęp [w:] Tirso de Molina, Dramaty. Wybór: Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość, Nieśmiały na dworze, Potępiony za niewiarę, wyb., przeł. i oprac. L. Biały, Wrocław 1999 (BN II, Nr 245).
[Google Scholar]

Ciesielska-Borkowska S., Calderon w twórczości Słowackiego, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia, kom. red. Z. Czerny [i in.], Kraków 1961 („Prace Komisji Historycznoliterackiej Krakowskiego Oddziału PAN”, nr 1).
[Google Scholar]

Cieśla-Korytowska M., „Dziady” Adama Mickiewicza, wyd. 1, Warszawa 1995 („Biblioteka Analiz Literackich” nr 79).
[Google Scholar]

Darring Gerald E., Jedność strukturalna „Dziadów” części III, tłum. I. Sławińska, [w:] Dramat i teatr religijny w Polsce, red. I. Sławińska, W. Kaczmarek, Lublin 1991 („Religijne Tradycje Literatury Polskiej”, red. S. Sawicki).
[Google Scholar]

Kamiński P., Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany, [hasło w:] idem, Tysiąc i jedna opera, t. 1: A-M, Kraków 2008.
[Google Scholar]

Kubacki W., Arcydramat Mickiewicza. Studia nad III częścią „Dziadów”, Kraków 1951 („Literatura – sztuka – krytyka. Biblioteka Naukowa”, nr 15).
[Google Scholar]

Łubieński T., Don Juan, [w:] idem, Molier nasz współczesny, Warszawa 2013 (Biblioteka „WIĘZI”, t. 293).
[Google Scholar]

Mickiewicz A., „Dziady” drezdeńskie (Część III), oprac. J. Skuczyński, Wrocław 2012 (BN I 318).
[Google Scholar]

Mickiewicz A., Dzieła. Wydanie Rocznicowe 1798-1998, t. I-XVII, komitet red. Z. J. Nowak, M. Prussak, Z. Stefanowska, C. Zgorzelski i in., Warszawa 1993-2005 (tu: t. V: Proza artystyczna i pisma krytyczne, oprac. Z. Dokurno, teksty francuskie przełożył A. Górski, Warszawa 1996; t. VII: Pisma historyczne. Wykłady lozańskie, oprac. J. Maślanka, Wykłady lozańskie zrekonstruował i przełożył J. Kowalski. Pisma historyczne francuskie przeł. A. Górski, Warszawa 1996; t. X: Literatura słowiańska. Kurs trzeci, oprac. J. Maślanka, przeł. L. Płoszewski, Warszawa 1998).
[Google Scholar]

Molièr, Don Juan, czyli Kamienny Gość. Komedia (Dom Juan, ou le Festin de Pierre), [w:] idem, Wybór komedii: Tartuffe, Don Juan, Mizantrop, Skąpiec, przeł. B. Korzeniewski, oprac. J. Pawłowiczowa, Wrocław 2001 (BN II 248).
[Google Scholar]

Molina Tirso de, Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość (El Burlador de Sevilla y Convidado de Piedra), [w:] idem, Dramaty. Wybór: Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość, Nieśmiały na dworze, Potępiony za niewiarę, wyb., przeł. i oprac. L. Biały, Wrocław 1999.
[Google Scholar]

Mozart W. A., Don Giovanni. Dramma giocoso w II aktach KV 527. [Dokument wideo], libr. Lorenzo da Ponte wg Giovanniego Bertatiego, prapremiera: Praga, Gräflich Nostitzsches National-Theater (Stavovské divadlo), 29 X 1787, nagranie w Kolonii w 1991 r., dyr. James Conlon, reż. M. Hampe, reż. nagr. wideo José Montes-Baquer, przeł. D. Sawka, Warszawa: Studio PRL, 2009 („Wielkie Opery”, t. 15).
[Google Scholar]

Niemojewska Z., „Dziady” drezdeńskie jako dramat chrześcijański, Warszawa 1920.
[Google Scholar]

Ponte Lorenzo da, Pamiętniki, przeł. J. Popiel, posłowie B. Pociej, Kraków 1987.
[Google Scholar]

Puchalska I., „Majsterkowanie” Mozartem. „Dziadów” część III a „Don Giovanni”, „Wielogłos” 2007, nr 1.
[Google Scholar]

Río Á. del, Historia literatury hiszpańskiej. Podręcznik, t. 1: Od początków do 1700 roku, Warszawa 1970.
[Google Scholar]

Skuczyński J., Wstęp, [w:] Adam Mickiewicz, „Dziady” kowieńsko-wileńskie (Część II, IV, I), oprac. J. Skuczyński, Wrocław 2012 (BN I 317).
[Google Scholar]

Sławińska I., „Dziady” – dramat chrześcijański? Spór o „Dziady” redivivus, [w:] „Dziady” Adama Mickiewicza. Poemat – adaptacje – tradycje, red. B. Dopart, Kraków 1999.
[Google Scholar]

Sokalska M., „Dziady” Adama Mickiewicza w kręgu inspiracji operowych, [w:] eadem, Opera a dramat romantyczny. Mickiewicz – Krasiński – Słowacki, Kraków 2009.
[Google Scholar]

Strzałkowa M., Studia polsko-hiszpańskie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, „Rozprawy i Studia”, t. XXVI, Kraków 1960.
[Google Scholar]

Tomaszewski M., Mozarta „Don Giovanni”, [w:] Wolfgang Amadeus Mozart, Don Giovanni, Kraków 1997 (Opera i Operetka w Krakowie, zapowiedź i program premiery na 12 października 1997), b. s.
[Google Scholar]

Weinstein L., The Metamorphoses of Don Juan, Stanford 1959.
[Google Scholar]

Windakiewicz S., Literatura hiszpańska u romantyków. Odczyt wygłoszony na zebraniu naukowym Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Krakowie dnia 29 marca 1928 r., „Przegląd Współczesny” 1928, t. 25, nr 73.
[Google Scholar]

Wiśniewska L., Don Juan Tirsa de Moliny wobec porządków Boga i Natury, [w:] Don Juan w przemianach kultury, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz 2008.
[Google Scholar]

Ziołowicz A., Misterium jako fragment całości. O III części „Dziadów” Adama Mickiewicza, [w:] eadem, „Misteria polskie”. Z problemów misteryjności w dramacie romantycznym i młodopolskim, Kraków 1996.
[Google Scholar]

Żeleński T. (Boy), Molier, [w:] idem, Pisma, t. XI, Seria druga: tom VIII-XIV, red. H. Markiewicz, Komitet Redakcyjny W. Kopaliński, J. Kott, B. Winklowa, R. Zimand, tom oprac. Jan Kott, objaśnienia Piotr Kuncewicz, Warszawa 1957.
[Google Scholar]