Literary creations of the past in vintage crime fiction at the turn of the 20th and 21st centuries
Keywords
Abstract
In the case of vintage crime fiction, the blurred affiliation to different cultural circulations derives from the problematisation of the image of the past employed in the construction of the narration. It cannot be considered within one of the two domineering artistic strategies typical for the description of the “past events”: apologetic or revisionist, both sharing the conviction that the cultural memory of a reader must be somehow altered. Thus, it is not without importance what readers of vintage crime fiction – as the consumers of cultural goods – really remember, how they do it, and most importantly – what is the purpose of the remembering. The above mentioned issues belong to three types of memory that are employed at the moment of reading: the prop room of the narration world; relation between the literary image and its correspondence, or lack of correspondence, with reader’s knowledge; and the functionalisation/instrumentalisation of memory. These three have been isolated in order to define, in a more transparent manner, various aspects of the core subject – that is, the presence of the past in texts of popular culture on the basis of vintage crime fiction.
References
LITERATURA CYTOWANA
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008.
[Google Scholar]
Barański J., Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007.
[Google Scholar]
Barthes R., Efekt rzeczywistości, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 2012, nr 4.
[Google Scholar]
Bartmiński J., Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki, [w:] Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Język a kultura, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, t. 12, Wrocław 1998.
[Google Scholar]
Bauer Z., „Twój głos w Twoim domu”: cztery typy tabloidyzacji, [w:] Tabloidyzacja języka i kultury, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekota, Wrocław 2010, s. 37-47.
[Google Scholar]
Berger J., O patrzeniu, przeł. S. Sikora, Warszawa 1999.
[Google Scholar]
Beśka K., Trzeci brzeg Styksu, Poznań 2012.
[Google Scholar]
Bojarski P., Kryptonim „Posen”, Poznań 2011.
[Google Scholar]
Cegielski T., Głowa. Opowieść nocy zimowej, Warszawa 2016.
[Google Scholar]
Chwin S., Hanemann, Gdańsk 1998.
[Google Scholar]
Czapliński P., Rzecz w literaturze albo proza lat dziewięćdziesiątych wobec mimesis, „Kresy” 1994, nr 4.
[Google Scholar]
Czubaj M., Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Gdańsk 2010.
[Google Scholar]
Ćwirlej R., Już nikogo nie słychać, Poznań 2018.
[Google Scholar]
Ćwirlej R., Tam ci będzie lepiej, Poznań 2015.
[Google Scholar]
Ćwirlej R., Tylko umarli wiedzą, Poznań 2017.
[Google Scholar]
Domańska E., Filozoficzne rozdroża historii, [w:] Między modernizmem a postmodernizmem. Historiografia wobec zmian w filozofii historii, red. E. Domańska, J. Topolski, W. Wrzosek, Poznań 1994.
[Google Scholar]
Draaisma D., Rozstrojone umysły. Historie chorych i dzieje chorób, przeł. E. Jusewicz-Kalter, Warszawa 2009.
[Google Scholar]
Dubaniewicz A.M., „I pójdzie ze mną do Lwowa, to znaczy do trumny”. Przedmiot jako strażnik pamięci o Kresach, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 2.
[Google Scholar]
Eagleton T., Zło, przeł. B. Baran, Warszawa 2012.
[Google Scholar]
Ferro M., L’histoire sous surveillance. Science et coscience del’histoire, Paris 1987.
[Google Scholar]
Foryś R., Początek nieszczęść królestwa, Warszawa 2010.
[Google Scholar]
Foryś R., Za garść czerwońców, Warszawa 2009.
[Google Scholar]
Gemra A., Eberhard Mock na tropie: Breslau/Wrocław w powieściach Marka Krajewskiego, [w:] Śląskie pogranicza kultur,red. M. Ursel, O. Taranek-Wolańska, t. 2, Wrocław 2013.
[Google Scholar]
Genette G., Palimpsesty, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, przeł. A. Milecki, t. 4, cz. 2, Kraków 1992.
[Google Scholar]
Grabowski A.F., Perspektywy historii historiografii w okresie przemian. Tezy do dyskusji, „Acta Universitatis Lodziendzis. Folia Historica” 1996, nr 55.
[Google Scholar]
Habrajska G., Stereotyp w komunikacji, „Postscriptum Polonistyczne” 2008, nr 1.
[Google Scholar]
Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy, Polska 1978, reż. J. Rzeszewski, M. Jahoda.
[Google Scholar]
Jakubowski J., Rzeka zbrodni, Poznań 2015.
[Google Scholar]
Janicki K., Epoka hipokryzji. Seks i erotyka w przedwojennej Polsce, Kraków 2015.
[Google Scholar]
Kaczyński P., Kryminał historyczny – próba poetyki, [w:] Literatura kryminalna. Śledztwo w sprawie gatunków, red. A. Gemra, Kraków 2014.
[Google Scholar]
Koryciński W., Niebieskie zakony, Świdnica 2012.
[Google Scholar]
Koryciński W., Tajemnice ulicy Pańskiej, Świdnica 2010.
[Google Scholar]
Kostro K., Zagadnienia kulturowe w ekonomii, „Gospodarka Narodowa” 2009, nr 3.
[Google Scholar]
Krajewski M., Koniec świata w Breslau, Warszawa 2003.
[Google Scholar]
Krajewski M., Kultury kultury popularnej, Poznań 2003.
[Google Scholar]
Krajewski M., Śmierć w Breslau, Wrocław 2003.
[Google Scholar]
Krajewski M., Widma w mieście Breslau, Warszawa 2005.
[Google Scholar]
Kraska M., Prosta sztuka zabijania. Figury czytania kryminału, Gdańsk 2013.
[Google Scholar]
Kwiatkowska K., Abel i Kain, Poznań 2013.
[Google Scholar]
Kwiatkowska K., Zbrodnia w błękicie, Poznań 2011.
[Google Scholar]
Medecka M., Zakazane/zapomniane pogranicza kultur w powieści kryminalnej i apokryfie rodzinnym, „Zeszyty Naukowe KUL” 2013, nr 4.
[Google Scholar]
Olsen B., W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.
[Google Scholar]
Parada oszustów, Polska 1977, reż. G. Lasota.
[Google Scholar]
Parnicki T., I [wykład], [w:] T. Parnicki, Historia w literaturę przekuwana, Warszawa 1980.
[Google Scholar]
Piątkowska M., Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty, Warszawa 2012.
[Google Scholar]
Poupard P., Pomiędzy barbarzyństwem i nadzieją. Kryzys współczesnej kultury i chrześcijańska odpowiedź, [w:] Sacrum i kultura. Chrześcijańskie korzenie przyszłości,red. R. Rubinkiewicz, S. Zięba, Lublin 2000.
[Google Scholar]
Pudełko A., Zbrodnia w mieście – turystyka literacka śladami powieści kryminalnych, „Turystyka Kulturowa” 2015, nr 10.
[Google Scholar]
Rajewska-Pager A., Rybakowski J., Współczesne modele pamięci w aspekcie neurobiologicznym i klinicznym,„Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2006, nr 2.
[Google Scholar]
Ranke von L., Geschichten der romanischem und germanischen Volker von 1494 bis 1535, Leipzig-Berlin 1824.
[Google Scholar]
Retro-kryminał w służbie pamięci narodowej, [rozmowa Rafała Jurkowlańca z Jarosławem Jakubowskim], „Teologia Polityczna Co Tydzień” 2017, nr 50: (O)powieść historyczna, [retro-kryminal-na-sluzbie-pamieci-historycznej-rozmowa-z-jaroslawem-jakubowskim] (wpis z 13.03.2017).
[Google Scholar]
SokołowaN., Популярная культура в парадигме CulturalStudies и философской эстетике, „Известия высших учебных заведений. Гуманитарные науки” 2010, nr 3.
[Google Scholar]
Szewc P., Bociany nad powiatem, Kraków 2005.
[Google Scholar]
Szewc P., Zagłada, Kraków 1987.
[Google Scholar]
Szewc P., Zmierzchy i poranki, Kraków 2000.
[Google Scholar]
Szymiczkowa M., [właśc. Jacek Dehnel i Piotr Tarczyński], Rozdarta zasłona, Kraków 2016.
[Google Scholar]
Szymiczkowa M., [właśc. Jacek Dehnel i Piotr Tarczyński], Tajemnica Domu Helclów, Kraków 2015.
[Google Scholar]
Śladami Eberharda Mocka – spacer z przewodnikiem, „go.wroclaw.pl”, [1260244-sladami-komisarza-eberharda-mocka-spacer-z-przewodnikiem-1] (wpis z 9.02.2018).
[Google Scholar]
Śladami Eberharda Mocka – mroczne zakamarki, „go.wroclaw.pl”, [40997-sladami-eberharda-mocka-mroczne-zakamarki] (wpis z 12.02.2018).
[Google Scholar]
Tokarska-Bakir J., Opuszczone ołtarze zamieszkują demony, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1993, t. 47, z. 3-4.
[Google Scholar]
Trocha B., Zbrodnia w fantastycznych światach. Motywy kryminalne w literaturze fantastycznej, Zielona Góra 2017.
[Google Scholar]
Ujma M., Libera i powidoki pamięci, „Opcje 1.1”, [magdalena-ujma-libera-i-powi-doki-pamieci].
[Google Scholar]
Vabank, Polska 1981, reż. J. Machulski.
[Google Scholar]
Vabank II, czyli riposta, Polska 1984, reż. J. Machulski.
[Google Scholar]
Waincetel M., Łatwiej idealizować przeszłość niż teraźniejszość. Wywiad z Joanną Szwechłowicz, „Booklips”, [latwiej-idealizowac-przeszlosc-niz-terazniejszosc-wywiad-z-joanna-szwechlowicz] (wpis z 30.06.2016).
[Google Scholar]
Wąsowicz M., Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2016, t. 59, z. 2.
[Google Scholar]
Wśród nocnej ciszy, Polska 1978, reż. T. Chmielewski.
[Google Scholar]
Preview
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
Copyright & License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyrights (a). In principle, authors who are not employed by the University of Zielona Góra retain the copyright, including publishing rights to the articles, without restrictions.
Copyrights (b). In principle, authors who are employed by the University of Zielona Góra, do not retain the copyright, including publishing rights to the articles. In such cases the copyright holder is the University of Zielona Góra.
