'God, Give the Enlightenment in Poland!'. Names of God in the first issue of "Monitor"
Keywords
Abstract
The paper depicts the names of God present in the journal ‘Monitor’ in 1765. The maga-zine, while promoting Enlightenment slogans, did not undermine the faith in God. Therefore, the following names of God appear in the periodical: the Creator (Stwórca), the Ruler (Pan Najwyższy, Pan Zastępów), the Guardian (Opatrzność) and the Judge (wyrok boski, boski urząd sądzenia). There are also conventionalized phrases (uchowaj Boże, daj Boże) which reflect the religious belief of the editors or Monitor’s readers corresponding with them.
References
LITERATURA CYTOWANA
Aleksandrowska E., „Monitor” (1765-1785), [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, wyd. II poszerz. i popr., Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław-Warszawa-Kraków 1986, s. 293-298.
[Google Scholar]
Aleksandrowska E., Wstęp, [w:] „Monitor” 1765-1785. Wybór, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.
[Google Scholar]
Bajerowa I., Kilka problemów stylistyczno-leksykalnych współczesnego polskiego języka religijnego, [w:] O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, pod red. M. Karpluk, J. Sambor, Lublin 1988.
[Google Scholar]
Brzegowy T., Psalmy i inne Pisma, Toruń 1999.
[Google Scholar]
Dawidziak-Kładoczna M., Bóg w argumentacji Sejmu Wielkiego, [w:] W poszukiwaniu prawdy. Chrześcijańska Europa – między wiarą a polityką, t. 2, red. A. Szyndler, Częstochowa 2012.
[Google Scholar]
Dawidziak-Kładoczna M., Językowe aspekty kultury politycznej Sejmu Wielkiego, Częstochowa 2012.
[Google Scholar]
Ehrlich E., Określenia Boga w I księdze „Psalmów”, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1977, t. 30.
[Google Scholar]
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, wyd. III, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław-Warszawa-Kraków 2003.
[Google Scholar]
Godyń J., „Od Adama i Ewy zaczynać”. Mały słownik biblizmów języka polskiego, Warszawa-Kraków 1995. Gorzelana J., Określenia Boga w tłumaczeniach „Psałterza” Jana Kochanowskiego, Franciszka Karpińskiego i Leopolda Staffa, [w:] Filologia Polska. Uniwersytet Zielonogórski, t. 4, Zielona Góra 2009.
[Google Scholar]
Gorzelana J., Właściwości językowo-stylistyczne poezji religijnej Franciszka Karpińskiego, Zielona Góra 2006.
[Google Scholar]
Gorzelana J., Wybrane wykładniki intensywności i ich funkcjonowanie w poezji religijnej polskiego oświecenia (w druku).
[Google Scholar]
Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
[Google Scholar]
Janeczek S., Oświecenie chrześcijańskie. Z dziejów polskiej kultury filozoficznej, Lublin 1994.
[Google Scholar]
Jaworski J., Język publicystyki okresu powstania kościuszkowskiego, Opole 2013.
[Google Scholar]
Katechizm Kościoła katolickiego, wyd. Pallotinum Poznań 1994.
[Google Scholar]
Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1972.
[Google Scholar]
Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.
[Google Scholar]
Koziara S., Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków 2001.
[Google Scholar]
Leszczyński Z., Imię Boga u Krasickiego, „Roczniki Humanistyczne” 1998, t. XLVI, z. 1 (zeszyt specjalny).
[Google Scholar]
Linde S. B., Słownik języka polskiego, wyd. drugie, poprawione i pomnożone staraniem i nakładem Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, t. 1-6, Lwów 1854-1860.
[Google Scholar]
Maciejewski J., Oświecenie, [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, wyd. II poszerz. i popr., Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław-Warszawa-Kraków, 1986.
[Google Scholar]
Matuszczyk B., Idea Opatrzności Bożej w języku polskim dawniej i dziś, [w:] Idee chrześcijańskie w życiu Europejczyka, t. 1, red. A. Ceglińska, Z. Staszewskiej, Łódź 2002.
[Google Scholar]
Matuszewska P., Z problematyki „Monitora”, „Pamiętnik Literacki” 1959, z. 3-4.
[Google Scholar]
Matuszewska P., Z problematyki „Monitora”, „Pamiętnik Literacki” 1959, z. 3/4.
[Google Scholar]
Merkuriusz Polski [Krakow 3 januarij 1661, [image1.htm].
[Google Scholar]
Rospond S., Kościół w dziejach języka polskiego, Wrocław 1985.
[Google Scholar]
Rzepka W. R., Walczak B., Bóg i szatan w polszczyźnie XVI wieku, [w:] Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999.
[Google Scholar]
Suder P., Słownictwo poezji Adama Naruszewicza, Wałbrzych 2002.
[Google Scholar]
Szagun D., Formy z cząstką wszech-, [w:] Z zagadnień leksykalno-semantycznych: materiały trzeciej konferencji językoznawczej Profesora Bogusława Krei. Gdańsk, 2007. red. B. Milewska, S. Rzedzicka, Gdańsk 2009.
[Google Scholar]
Szczypa J., Jan Paweł Woronicz. Kerygmat narodowy i patriotyczny, Lublin 1999.
[Google Scholar]
Preview
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
Copyright & License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyrights (a). In principle, authors who are not employed by the University of Zielona Góra retain the copyright, including publishing rights to the articles, without restrictions.
Copyrights (b). In principle, authors who are employed by the University of Zielona Góra, do not retain the copyright, including publishing rights to the articles. In such cases the copyright holder is the University of Zielona Góra.
