Orzeszkowa’s dialogues with tradition: old European literature
Keywords
Abstract
The synthetic study brings effects of thorough analysis of Eliza Orzeszkowa’s letters (gathered and published by Edward Jankowski in nine volumes) containing information on her reading experiences. As it appears, she read a lot and of course she was familiar with many outstanding literary or philosophical masterpieces. Her correspondences become a durable proof of reading passion. Orzeszkowa had in her hands texts written in the middle of the first millenium. Her own words document she knew Augustine’s of Hippo Coneffesiones and scholastic philosopher’s fameous Letters of Abelardto Heloise. She studied Francis’ of Assisi Fioretti and Thomas à Kempis’s The imitation of Christ. Her didactic activities reveal she wanted to enrich the educational programme with Poetic Edda or The Nibelungenlied (The song of Nibelungs). La Divina Commedia by Dante Alighieri was highly valued by the authoress of On The Niemen. Orzeszkowa remembered biography and works of Torquato Tasso. What is more, she even translated into Polish Hyppolyte Taine’s Histoire de la littérature anglaise (History of English literature), therefore the presence of William Shakespeare in her epistolography cannot be surprising. Commonly known “to be or not to be” or “something is rotten in the state of Denmark” may be found in some of her texts. She was also interested in French literature and acquainted with i.a. Molière’s plays and François Rabelais’ Gargantua and Pantagruelor Fables by Jean de La Fontaine. The article seems to be an important contribution to our knowledge on Orzeszkowa readings and her erudition.
References
LITERATURA CYTOWANA
Dante Alighieri, Boska komedia, przeł. E. Porębowicz, Warszawa 1975.
[Google Scholar]
Krasiński Z., Przedświt, [w:] idem, Dzieła literackie, t. 1., wyb., notami i uwagami opatrzył P. Hertz, Warszawa 1973.
[Google Scholar]
Listy Elizy Orzeszkowej do Ignacego Baranowskiego (1897-1899), wstęp, przypisy i oprac. I. Wiśniewska, „Pamiętnik Literacki” 2001 (R. 92), z. 3.
[Google Scholar]
Markiewicz H., Romanowski A., Skrzydlate słowa, Warszawa 1990.
[Google Scholar]
Martuszewska A., Porozumienie z czytelnikiem. (O „ezopowym” języku powieści pozytywistycznej), [w:] Problemy odbioru i odbiorcy. Studia, red. T. Bujnicki i J. Sławiński, Wrocław 1977.
[Google Scholar]
Molier, Grzegorz Dyndała, czyli mąź pognębiony, [w:] idem, Teatr. Wybór, t. 1, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1972.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Listy, t. II, cz. 2: Do literatów i ludzi nauki: J. Sawicka – W. Z. Kościałkowska – J. Łuszczewska – Ign. Baranowski – J. Kotarbiński – K. Zdziechowski – A. Drogoszewski – E. Żmijewska – M. Cz. Przewóska – M. Dubiecki – I. Franko – J. Vrchlický – M. Wolska, oprac. L. B. Świderski, Warszawa-Grodno 1938.
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. I-IX, do druku przygotował i komentarzem opatrzył E. Jankowski, Wrocław 1954-1981 (t. I: Do redaktorów i wydawców: Józefa Sikorskiego, Gebethnera i Wolffa, Franciszka Salezego Lewentala, Wacława Makowskiego, Erazma Piltza, Stanisława Posnera, Wrocław 1954 – t. II: Do Leopolda Méyeta, Wrocław 1955 – t. III: Do literatów i ludzi nauki: Jana Karłowicza, Franciszka Rawity-Gawrońskiego, Henryka Nusbauma, Tadeusza Garbowskiego, Wrocław 1956 – t. IV: Do literatów i ludzi nauki: Józefy Sawickiej (Ostoi), Wilhelminy Zyndram Kościałkowskiej, Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy), Ignacego Baranowskiego, Józefa Kotarbińskiego, Kazimierza Zdziechowskiego, Aurelego Drogoszewskiego, Eugenii Żmijewskiej, Marii Czesławy Przewóskiej, Mariana Dubieckiego, Wrocław 1958 – t. V: Do przyjaciół: Tadeusza Bochwica, Jana Bochwica, Janiny Szoberówny, Wrocław 1961 – t. VI: Do pisarzy: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Zygmunta Fortunata Miłkowskiego (T. T. Jeża), Marii Konopnickiej, Michała Bałuckiego, Władysława Stanisława Reymonta, Wrocław 1967 – t. VII: Do rodziny, przyjaciół i korespondentów różnych: Lucyny Kotarbińskiej, Edwarda Pawłowicza, Hipolita Wawelberga, Jerzego Aleksandrowicza, Witolda Czeczotta, Franciszka Godlewskiego i innych, Wrocław 1971 – t. VIII: Do literatów i ludzi nauki: Ludwika Jenikego, Jana Baudouina de Courtenay, Piotra Chmielowskiego, Adama Wiślickiego, Stanisława Krzemińskiego, Lucjana Rydla, Antoniego Wodzińskiego, Maryli Wolskiej, Henryka Sienkiewicza i innych, Wrocław 1976 – t. IX: Do znajomych i przyjaciół: Juliana Łukaszewskiego, Nikodema Erazma Iwanowskiego, Edmunda Jankowskiego, Jadwigi z Nusbaumów Holenderskiej, Mariana Manteuffla, Konstantego Skirmuntta, Józefa Boguskiego, Antoniego Kamieńskiego, Aleksandra Lednickiego i innych, Wrocław 1981).
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Pisma krytycznoliterackie, zebrał i oprac. E. Jankowski, Wrocław-Kraków 1959 (Kilka uwag nad powieścią; O przekładach; Listy o literaturze. List I. Wiek XIX i tegocześni poeci; Polemika; [Artykuł polemiczny nie do druku]; O smutku i śmiechu w literaturze; Excelsior!; Gwiazda wschodzi; Eliza Orzeszkowa o Zygmuncie Krasińskim; Literatura; O ksiąźkach IV. Chrzanowski Ignacy: Historia literatury niepodległej Polski; Kilka słów o Słowackim; O Lilli, Róźy i harfiarzach].
[Google Scholar]
Orzeszkowa E., Publicystyka społeczna, wyb. i wstęp G. Borkowska, oprac. edytorskie I. Wiśniewska, t. 1, Kraków 2005 (Patriotyzm i kosmopolityzm. Studium społeczne; [OdpowiedŹ Elizy Orzeszkowej na ankietę lwowskiego pisma „Promień” zatytułowaną „Ludzkość i Ojczyzna”]; [List otwarty do społeczeństwa rosyjskiego]; O Żydach i kwestii źydowskiej; Kilka słów o kobietach).
[Google Scholar]
Rabelais F., Gargantua i Pantagruel, t. 2, przeł. i komentarzami opatrzył T. Żeleński (Boy), Warszawa 1973.
[Google Scholar]
Sikora I., Narolska A., „Utajony romantyzm”. Eliza Orzeszkowa a tradycja romantyczna, Zielona Góra 2016.
[Google Scholar]
Sudolski Z., Zygmunt Krasiński, Warszawa 1974.
[Google Scholar]
Szargot M., Kosmos Krasińskiego. Studia, Piotrków Trybunalski 2009.
[Google Scholar]
Taine H. A., Historia literatury angielskiej, przeł. E. Orzeszkowa, cz. 1-2, Warszawa 1900.
[Google Scholar]
Tomasz à Kempis, O naśladowaniu Chrystusa, przeł. ks. A. Jełowicki, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Preview
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
Copyright & License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyrights (a). In principle, authors who are not employed by the University of Zielona Góra retain the copyright, including publishing rights to the articles, without restrictions.
Copyrights (b). In principle, authors who are employed by the University of Zielona Góra, do not retain the copyright, including publishing rights to the articles. In such cases the copyright holder is the University of Zielona Góra.
