Renesans... urodzin. Obyczajowy „niuans” w kontekstach kulturowych, historycznych, religijnych i literackich
Słowa kluczowe
Abstrakt
Uroczystość urodzin jest zjawiskiem obyczajowym, mającym swoje korzenie w starożytnej Mezopotamii, Egipcie, Grecji i Rzymie, rozpowszechnionym też od stuleci w krajach protestanckich. Wielką popularnością cieszą się od lat w Polsce. Autorka zauważa, że uroczystość ta, zarezerwowana kiedyś dla dzieci, dziś coraz bardziej popularna staje się wśród dorosłych. Oznaką popularności tematu jest rozkwit w XXI wieku literatury – szczególnie książeczek adresowanych do najmłodszych, poradników i zbiorów okolicznościowych wierszy. Natomiast wciąż brakuje wartościowych książek o tej tematyce przeznaczonych dla młodzieży. Biorąc pod uwagę literaturę i film i uwzględniając rozróżnienie: adresaci dziecięcy a dorośli, autorka zauważa kilka innych interesujących zjawisk.
Bibliografia
LITERATURA
(uwzględniono powieści i opowiadania, ale również poradniki, drobne broszurki, książeczki z naklejkami, rozkładane harmonijki)
Barszcz Barbara, Urodziny Żyrafy, il. Elżbieta Śmietana-Combik, Skrzat, Kraków 2000.
[Google Scholar]
Bentley Sue, Wymarzone urodziny (oryg. Party Dreams), il. Swan Angela, przeł. Higersberger Roman, Wilga. Grupa Wydawnicza Foksal, Berkane Nadia, Marysia urządza urodziny, il. Nesme Alexis, [tekst pol. Patrycja Zarawska], Wydawnictwo Debit, Bielsko-Biała 2013.
[Google Scholar]
Bernhard Anna, Schmitz Silvia, 100 lat! 100 lat! i inne miłe okazje – wesołe zabawy dla dzieci na urodziny, bale i przyjęcia (101 Spiele für Kindergeburtstage), [il. Dorothea Tust, przeł. Magdalena Rykowska], Wydawnictwo Jedność, Kielce 2010.
[Google Scholar]
Bone Sheryl [tekst i il.], Urodziny Biedronki, tekst polski Krzysztof Żywczak, Bielsko-Biała 2005. Warszawa 2014.
[Google Scholar]
Bridwell Norman, Clifford – opowiadania o Wielkim Czerwonym Psie (Clifford four favorite stories, tu m.in.: Clifford’s birthday party – Urodziny Clifforda), il. Norman Bridwell, Wyd. Egmont Polska, Warszawa 2008.
[Google Scholar]
Cabot Meg, Urodziny księżniczki (oryg. Sweet sixteen princess), przekł. Edyta Jaczewska, Warszawa 2006.
[Google Scholar]
Child Lauren, Ależ przecież to są moje urodziny! (This is actually my party!), przeł. Ewa Rajewska, Media Rodzina, Poznań 2010.
[Google Scholar]
Chotomska Wanda, Tosia i Tymek zapraszają na urodziny (na podstawie: Jean i Gareth Adamson, Topsy and Tim have a birthday party), Warszawa 2007.
[Google Scholar]
Cordula Pertler i Eva Reuys, Dzieci świętują urodziny (oryg. Kinder feiern Geburstag), przekł. Magdalena Jałowiec, Jedność, Kielce 2004.
[Google Scholar]
Cousins Lucy, Urodziny Mysi, Endo, Warszawa 2000.
[Google Scholar]
Danziger Paula, Maja Bursztyn ma urodziny (It’s Justin time, Amber Brown), przeł. Magdalena Zielińska, il. Tony Ross, Kraków 2007.
[Google Scholar]
Denys Sonia, Jak Myszka Ninka urządzała urodziny Drzewa, Kraków 2004.
[Google Scholar]
Derlicka Barbara, Na imieniny i urodziny życzenia dla całej rodziny, il. Wojciech Kuźmiński, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
[Google Scholar]
Disney Walt, Domek Myszki Miki,tekst pol. Marta Berowska, il. Atelier Philippe Harchy, Wilga, Warszawa 1999.
[Google Scholar]
Ellis Carol, Niewinne kłamstwa (oryg. Little white lies), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2008 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 11).
[Google Scholar]
Exley Helen, Nie pierwsze urodziny, ale i nie ostatnie (oryg. Happy birthday book), il. Sarah Jones, przeł. Beata Śliwińska, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2002.
[Google Scholar]
Ficowski Jerzy, Urodziny motyla, il. Olga Siemaszko, Biuro Wydawnicze „Ruch”, Warszawa 1965.
[Google Scholar]
Fischer Gisela, Beniamin Kwiatek obchodzi urodziny (oryg. Benjamin Blümchen und seine Freunde), przeł. z niem. Maciej G. Witkowski, Zielona Góra 1992.
[Google Scholar]
Francesca Simon, Koszmarny Karolek ma urodziny (Horrid Henry’s Birthday Party), przeł. Maria Makuch, il. Tony Ross, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2010.
[Google Scholar]
Fuentes Carlos, Urodziny, przeł. [z hiszp.] Maria Kaniowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.
[Google Scholar]
Gładka Urszula, Witaminowe urodziny Agatki, Bartka, Celinki, Darka i Ewuni, Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka 2014.
[Google Scholar]
Godani Stefano, Co powiedzieć lub napisać, właściwe słowa na każdą okazję (oryg. Cosa dire e scrivere in ogni occasione), z wł. przeł. Janina Perlin, Warszawa 2004.
[Google Scholar]
GodfreyJani CorkeEstelle, Urodziny dziadka,przeł. Diana Chwała, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, Sandomierz 2011.
[Google Scholar]
Godoś Dariusz, Urodziny Misia, il. Marek Czernek, Kraków 1996.
[Google Scholar]
Gürth Martina, Urodziny sowy, opowieści przy ognisku (oryg. Um acht wird’s Nacht), il. Per-Henrik Gürth, przeł. Magdalena Jałowiec-Sawicka, Jedność, Kielce 2004.
[Google Scholar]
Hathaway Mary, Najlepsze życzenia na twoje urodziny (oryg. Thinking of you on your birthday), il. Bridget Andrews, z jęz. ang. przeł. Krzysztof Siekierski, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1993.
[Google Scholar]
Hathaway Mary, Niech pokój będzie z tobą na twoje urodziny (oryg. Thinking of you on your birthday), il. Bridget Andrews, z jęz. ang. przeł. Krzysztof Siekierski, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1993.
[Google Scholar]
Hathaway Mary, Z miłością na twoje urodziny (oryg. Thinking of you on your birthday), il. Bridget Andrews, z jęz. ang. przeł. Krzysztof Siekierski, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1993.
[Google Scholar]
Hathaway Mary, Z pamięcią o tobie na twoje urodziny (oryg. Thinking of you on your birthday), il. Bridget Andrews, z jęz. ang. przeł. Krzysztof Siekierski, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1993.
[Google Scholar]
Heuschen Imelda, Urodziny Urwisa (oryg. L’anniversaire de Grosbisou), il. Joëlle Broën, przeł. Ewa Ziółkowska, Warszawa 1994.
[Google Scholar]
Jagiełło Joanna, My birthday/Moje urodziny, Egmont Polska, Warszawa 2012.
[Google Scholar]
Janosch (pseud. Horst Eckert), Wielki bal dla Tygryska. Opowieść o tym, jak Tygrysek pewnego razu obchodził urodziny (oryg. Riesenparty für den Tiger), przeł. Emilia Bielicka, Kraków 2004.
[Google Scholar]
Kamińska Danuta, Urodziny Zuzi i inne wierszyki dla najmłodszych, il. Ewa Mroczek, Wrocław 2006.
[Google Scholar]
Kaniewska Ewa, Urodziny, [w:] Hanna Dobrowolska, Anna Konieczna, Wesoła szkoła. Część 3. Podręcznik, 2 klasa, kształcenie zintegrowane, WSiP, Warszawa 2000, s. 96-97.
[Google Scholar]
Karwan-Jastrzębska Ewa, Jaffy: urodziny kaczorka, Egmont Polska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Kopała Jarosław, Urodziny Magdy, il. Jarosław Kopała, Kraków 1997.
[Google Scholar]
Landau Irena, Urodziny taty,il. Piotr Parda, Poznań 2005.
[Google Scholar]
Legut-Werecka Lucyna [tekst i il.], Całkiem zwariowane urodziny Piotrka oraz to i owo o Paluch-Rogalskiej, Łodź 2003.
[Google Scholar]
McLean Stuart i Macfarlane Linda, Na urodziny chłopca (oryg. Birthday boy!), il. Caroline Gardner, Helen Exley, przeł. Krzysztof Łapiński, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2009.
[Google Scholar]
Metz Melinda, Imperium plotki (oryg. Keeping secrets), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2008 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 10). Moost Nele, Urodziny Miłka, il. Michael Schober, przeł. Piotr Legut, Warszawa 2006.
[Google Scholar]
Motylewska Grażyna[il.], Miś zaprasza na urodziny, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2013.
[Google Scholar]
Nawrath Birgit, Wecker Erika, Zabawy na urodziny (dla dzieci od 3 do 12 lat) (oryg. Kindergeburtstag – einmal anders Spielaktionen für Kinder von 3-12), przekł. z niem. Magdalena Jałowiec-Sawicka, Jedność, Kielce 1999.
[Google Scholar]
Nawrocka Małgorzata, Urodziny księżniczki, il. Marzena Zacharewicz, Biblioteka „Niedzieli”, Częstochowa 2001.
[Google Scholar]
Niemycki Mariusz, Wiadro na urodziny, il. Suren Vardanian, Kraków 2006 (seria: Przypadki Damianka, 8).
[Google Scholar]
Noonan Rosalind, Rozstania i wyzwania (oryg. My best friend’s boy friend), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2007 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 6).
[Google Scholar]
Nowak Ewa, Yellow Bahama w prążki, Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, Warszawa 2009.
[Google Scholar]
Ostrowska Marta, Urodziny,il. Marta Ostrowska, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2013.
[Google Scholar]
Park Barbara, Zuźka D. Zołzik i narodziny wstrętnego Józka (oryg. Junie B. Jones and that meanie Jim’s birthday), przeł. Magdalena Koziej, il. Denise Brunkus, Warszawa 2008.
[Google Scholar]
Patience John, Cudowne urodziny (oryg. A wonderful birthday), il. John Patience, przeł. Katarzyna Dmowska, Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk – Inwestycje, Ożarów Mazowiecki 2008 [4 książeczki w kartonowym pudełku].
[Google Scholar]
Piekarski Władysław Edward, Wczoraj były moje urodziny, Częstochowa 2002.
[Google Scholar]
Redmond Diane, Urodziny Boba, przeł. Piotr Sokolik, Egmont, Warszawa 2000 (na podstawie serialu telewizyjnego Bob the builder).
[Google Scholar]
Reps Weronika, Urodziny Juliana, oprac. graf. Paulina Skoczylas, Warszawa 2007.
[Google Scholar]
Risco Ellen D., Urodziny Mikiego, il. Diney Storybook Artists & Loter, Inc, przeł. Małgorzata Fabianowska, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2014.
[Google Scholar]
Sadowska Elżbieta, Urodziny lalki, Elan, Białystok 2007.
[Google Scholar]
Schneider Liane, Zuzia obchodzi urodziny (oryg. Conni hat Geburtstag!), il. Eva Wenzel-Bürger, przeł. Emilia Kledzik, Media Rodzina, Poznań 2010.
[Google Scholar]
Senate Melissa, Ty, ja i gwiazdy (oryg. Starring, you and me), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2007 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 5).
[Google Scholar]
Skwark Dorota, Moje czwarte urodziny, il. Aleksandra Makowska, Jedność, Kielce 2007.
[Google Scholar]
Skwark Dorota, Moje trzecie urodziny, [il. Aleksandra Makowska], Jedność, Kielce 2006.
[Google Scholar]
Skwark Dorota, Urodziny jelonka, il. Dorina Maciejewska, Kraków 2007.
[Google Scholar]
Słoń Benjamin, urodziny Beniamina (oryg. Hat geburstag) [tekst na podst. słuchowiska autorstwa Elfie Donnelly], G + J Gruner + Jahr Polska, Warszawa 2009 [kolekcja „Rodzice”, t. 7].
[Google Scholar]
Stadler Veronika, Dekorowanie ciast. Niezwykłe wypieki na dziecięce urodziny, imieniny i inne okazje (oryg. Kinder Geburstags Kuchen), z niem. przeł. Urszula Szymanderska, Warszawa 2005.
[Google Scholar]
Stanecka Zofia, Basia i urodziny w muzeum, il. Oklejak Marianna, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2014.
[Google Scholar]
Talkingot Bruce, Urodziny Puchatka (oryg. Happy Birthday, Pooh!), il. John Kurtz, przeł. Marek Karpiński, Egmont, Warszawa 2000.
[Google Scholar]
Tellegen Toon, Urodziny prawie wszystkich (oryg. De verjaardag van alle anderen), z jęz. niderlandzkiego przeł. Jadwiga Jędryas, il. Ewa Stiasny, Dwie Siostry, Warszawa 2014.
[Google Scholar]
Todd Michelle [tekst i il.], Urodziny wróżki wisienki (Cupcake Fairies. Fairy cherry’s adventure), przeł. Katarzyna Dmowska, Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2012.
[Google Scholar]
Urodziny (oryg. Piñata party, b.a.,wyd. Disney), przeł. Zuzanna Naczyńska, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Urodziny,pomysł i il. Lawry Taylor, przeł. Agnieszka Ostrowska (oryg. Alles dreht sich um die Geburtstagparty), Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2013.
[Google Scholar]
Urodziny Boba (oryg. Bob’s birthday, z serii Bob Budowniczy), [red. Bożena Hulewicz], Egmont Polska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]
Urodziny Księżyca (oryg. L’anniversaire de la lune, b.a.), przeł. z fr. Zofia Beszczyńska, Warszawa 1991.
[Google Scholar]
Urodziny Ogórka (oryg. Unterwegs mit Bob und Baggi, z serii Bob Budowniczy), przeł. Iwona Zimnicka, Egmont Polska, Warszawa 2008.
[Google Scholar]
Urodziny Puchatka (oryg. Anniversaire de Winnie), przeł. Małgorzata Fabianowska, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2011 (na podstawie Winnie the Pooh A.A. Milne i E.H. Shepard).
[Google Scholar]
Urodziny w ZOO. Historyjka z naklejkami, Grafag – Agencja Wydawnicza, Warszawa 2009.
[Google Scholar]
Veronelli Elisa, Moje 16. urodziny (oryg. Ricomincio da 16, 1990), przekł. Joanna Curyło, eSPe, Kraków 2008.
[Google Scholar]
Walters Jennie, Urodziny Karoliny (oryg. Caz’s birthday blues), il. Jessie Eckel, przeł. Katarzyna Ciążyńska, Warszawa 2002.
[Google Scholar]
Weninger Brigitte, Roehe Stephanie, Miko ma urodziny (oryg. Hurra, Geburtstag), przeł. Ewelina Herka, Wydawnictwo MD Monika Duda, Kielce 2009.
[Google Scholar]
Wezwałem cię po imieniu,biblijne życzenia na urodziny dziecka i chrzest (oryg. Ich habe dich bei deinem Namen gerufen), [wybór tekstów Christiane Herrlinger, Mathias Jeschke], il. Mats Bergen, Edycja Św. Pawła, Częstochowa 2002.
[Google Scholar]
Wierzchowska Barbara, Urodziny marchewki, Kraków 2005.
[Google Scholar]
Wilde Oskar, Urodziny infantki (oryg. Birthday of the Infanta), przeł. M. Feldmanowa, [w:] idem, Bajki, przeł. Ewa Berberyusz, Maria Feldmanowa, Włodzimierz Lewik, Warszawa 1988, s. 67 (całość: s. 49-67).
[Google Scholar]
Wilkońska Joanna, Urodziny Basi, il. Piotr Warisch, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
[Google Scholar]
Willard Eliza, Książę ze śnieżnej bajki (oryg. Dream holiday), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2008 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 12).
[Google Scholar]
Willard Eliza, Link do serca (Cross our hearts), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2007 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 8).
[Google Scholar]
Willard Eliza, Szkolna swatka (oryg. Playing game), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2007 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 7).
[Google Scholar]
Willard Eliza, Życie jak film (oryg. All that glitters), przeł. Małgorzata Fabianowska, Warszawa 2008 (na podstawie serialu telewizyjnego Michaela Swerdlicka 16. urodziny Mary-Kate i Ashley to będzie impreza!, t. 9).
[Google Scholar]
Wilson Jacqueline, Urodziny Daisy (oryg. Sleepovers), przeł. Renata Kopczewska, il. Nick Sharratt, Poznań 2006.
[Google Scholar]
Woldańska-Płocińska Aleksandra [tekst i il.], Drugie urodziny prosiaczka, Wydawnictwo Czerwony Konik, Kraków 2012.
[Google Scholar]
Wójcik Joanna, Urodziny krasnoludka, il. Joanna Wójcik, Kraków 1996.
[Google Scholar]
Wyślę przed tobą mojego anioła. Biblijne życzenia na urodziny (oryg. Ich sende einen Engel vor dir Her), [wybór tekstów Christiane Herrlinger, Mathias Jeschke], il. Mats Bergen, Edycja Św. Pawła, Częstochowa 2002.
[Google Scholar]
Yaconelli Mike, Na twoje urodziny (oryg. For your birthday),przeł. Beata Śliwińska, Edycja Św. Pawła, Częstochowa 1999.
[Google Scholar]
Zając Renata, Urodziny sówki Leny, [il. Ryszard Stosur], Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
[Google Scholar]
Zarawska Patrycja, Urządzamy urodziny, Wydawnictwo Debit, Bielsko-Biała 2011.
[Google Scholar]
Zeman Bogusław SSP, Wyprawa Bombika, Edycja Św. Pawła, Częstochowa 2002.
[Google Scholar]
LITERATURA PSYCHOLOGICZNA, ANTROPOLOGICZNA, HISTORYCZNA
Farnicka Marzanna, Liberska Hanna, Wizja własnego życia i rytuały rodzinne wskazywane jako życiowe źródła, „Rocznik Lubuski” 2013, t. 39, cz. 2: Pedagogika społeczna na rzecz społeczności lokalnych, s. 215-225.
[Google Scholar]
Farnicka Marzanna, Sałatka Tomasz, Rytuały religijne w życiu młodzieży, „Studia Paradyskie” 2013, t. 23, s. 43-57.
[Google Scholar]
Grzywocz Krzysztof ks., Uczucia niekochane, „Zeszyty Formacji Duchowej” 2008, nr 41.
[Google Scholar]
Les lieux de mémoire, sous la direction de P. Nora, t. 1, Paris 1984.
[Google Scholar]
Linton Ralph i Adelin, The Lore of Birthdays, Nowy Jork 1952.
[Google Scholar]
Nadolski Bogusław, Imieniny i urodziny w tradycji chrześcijańskiej Europy, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 2007.
[Google Scholar]
FILMY I SŁUCHOWISKA
Chotomska Wanda (opowiada), Martynka ma urodziny, na podstawie książki Gilberta Delahaye’a i Marcela Marliera Martine fête son anniversaire (il. Marcel Marlier), Poznań 2002.
[Google Scholar]
Dzieci z Bullerbyn (szw. Alla vi barn i Bullerbyn), reż. Lasse Hallström, 1986.
[Google Scholar]
You’re invited to Mary-Kate and Ashley’s, seria 10 półgodzinnych odcinków wideo, 1995-2000.
[Google Scholar]
Kłamca, kłamca (ang. Liar Liar), reż. Tom Shadyac, 1997.
[Google Scholar]
Ledwig Alfred, Urodziny Toli, Delta, Kraków 1997 (Przygody Bolka i Lolka).
[Google Scholar]
Notting Hill, reż. Roger Michell, 1999.
[Google Scholar]
Rodzinka.pl, reż. Patrick Yoka, odc. 31, Urodziny Kacpra, 2012.
[Google Scholar]
Szósty zmysł (ang. The Sixth Sense), reż. Night M. Shyamalan, 1999.
[Google Scholar]
The Adventures of Mary-Kate and Ashley, seria 11 półgodzinnych odcinków wideo, 1994-2001.
[Google Scholar]
Urodziny Kłapouchego, przeł. Tomasz Kłoszewski, Egmont Polska, Warszawa 1998 (seria: Based on the „Winnie the Pooh” Works – Kubuś Puchatek, „Tyci Tyci” 1998, nr 5, Walt Disney Company).
[Google Scholar]
Wilbur chce się zabić (ang. Wilbur Wants to Kill Himself), scen. i reż. Lone Scherfig, 2002.
[Google Scholar]
WEBOGRAFIA
[Urodziny] [dostęp: 15.11.2014].
[Google Scholar]
Marek Nowacki OSPPE, Urodziny, czy imieniny?, z: [index.php] [dostęp: 15.11.2014].
[Google Scholar]
Strona autorska. anta. ©2007 all rights reserved, [www.urodziny.swieta.biz] [dostęp: 15.11.2014].
[Google Scholar]
Podgląd
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Kategorie
Prawa autorskie & Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (a). Co do zasady – autorzy, niebędący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, zachowują prawa autorskie, w tym prawa wydawnicze do artykułów, bez żadnych ograniczeń.
Prawa autorskie (b). Co do zasady – autorzy, będący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, nie zachowują praw autorskich, w tym praw wydawniczych do artykułów. W takich przypadkach właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Zielonogórski.
