„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-­świętokrzysko­-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczo­kulturologicznych

   152

Autor

Słowa kluczowe   

poezja gwara dialekt onimy apelatywy

Abstrakt   

Tekst dotyczy poezji niepiśmiennej, pochodzącej z Wilkowa na Ziemi Świętokrzysko-Kieleckiej, Kaśki spod Łysicy – Katarzyny Zaborowskiej. Lingwistyczno-kulturologiczną refleksją objęte zostały utrwalone w poszczególnych lirykach, charakterystyczne dla tego obszaru, onimy (toponimy, mikrotoponimy, oronimy, antroponimy), apelatywy oraz wyróżniki gwarowo-dialektalne. Wnikliwa interpretacja owych uzupełniających się elementów umożliwiła ustalenie cech specyficznych dla idiolektu zapomnianej dziś, tworzącej w „gwarze macierzy” poetki.

Liczba wyświetleń   

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora   

Katarzyna Węgorowska, Uniwersytet Zielonogórski

Profesor polskiego językoznawstwa; kierownik stworzonej przez siebie, od podstaw, Pracowni Języka i Kultury Ludowej Uniwersytetu Zielonogórskiego; miłośniczka Wilna i Kresów Wschodnich; twórczyni językoznawstwa erudycyjnego, a w jego ramach lit(h)olingwistyki i konch(i)olingwistyki; autorka sześciu monografii i ponad stu artykułów.

Bibliografia   

LITERATURA CYTOWANA

Bartmiński J., Ludowy styl artystyczny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Warszawa 2001.
[Google Scholar]

Breza E., Region a kultura i literatura ogólnopolska, [w:] Bliżej regionu i ucznia, red. E. Breza, Gdańsk 1993.
[Google Scholar]

Cygan S., Stan Badań nad gwarami kieleckimi, [w:] Tradycja badań dialektologicznych w Polsce, red. H. Sędziak, Olsztyn 1997.
[Google Scholar]

Czapliński K. K., Sanktuaria w Polsce, Katowice 2001. Czerwiński T., Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce, Warszawa 2012.
[Google Scholar]

Dubisz S., Karaś H., Kolis N., Dialekty i gwary polskie. Leksykon, Warszawa 1995.
[Google Scholar]

Glinka T., Piasecki, Polska. 60 wycieczek. Najpiękniejsze miejsca, Poznań 2004.
[Google Scholar]

Ilustrowany atlas przyrody świata, Bielsko-Biała 2009.
[Google Scholar]

Kawalec W., Kielecczyzna. Rozwój gospodarczy regionu, Warszawa 1972.
[Google Scholar]

Lizisowa M. T., Archaiczne właściwości składniowe gwary świętokrzyskiej w wierszach Katarzyny Zaborowskiej, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace językoznawcze IX, Kraków 1997.
[Google Scholar]

Mika S., Społeczne podstawy zachowania, Psychologia, red. T. Tomaszewski, Warszawa 1982.
[Google Scholar]

Mlekodaj A., Gwara podhalańska jako język poezji, [w:] Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny). Literatura i język, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, K. Sikora, Nowy Targ 2005.
[Google Scholar]

Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa 1995. Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 6, Warszawa 1996.
[Google Scholar]

Odezwa do wszystkich poetów chłopskich naszego kraju, „Związek Chłopski” 1905 nr 5. Pomianowska W., Posłowie, [w:] K. Zaborowska, o ojczyznę troska, Warszawa 1978.
[Google Scholar]

Pomianowska W., Wprowadzenie, [w:] K. Zaborowska, o ojczyznę troska, Warszawa 1978.
[Google Scholar]

Rzetelska-Feleszko E., Rola nazw własnych dla samoidentyfikacji mniejszości narodowych i etnicznych (na przykładzie Kaszub i Łużyc), [w:] Języki mniejszości i języki regionalne, red. E. Wrocławska, J. Zieniukowa, Warszawa 2003.
[Google Scholar]

Siewak-Sojka Z., Najpiękniejsze miejsca. Polska. Wyprawa w najpiękniejsze zakątki Polski, Bielsko-Biała 2009.
[Google Scholar]

Sulima R. , Głos tradycji, Warszawa 2001.
[Google Scholar]

Tomaszewski T., Człowiek i otoczenie, [w:] Psychologia, red. T. Tomaszewski, Warszawa 1982.
[Google Scholar]

Tomaszewski T., Pojęcie świadomości, [w:] Psychologia, red. T. Tomaszewski, Warszawa 1982.
[Google Scholar]

Węgorowska K., Językowe świadectwa kultury i obyczajowości Kresów Północno-Wschodnich utrwalone we wspomnieniach ich byłych mieszkańców, Zielona Góra 2004.
[Google Scholar]

Zgama B., Językowy obraz Babiej Góry w poezji wybranych poetów orawskich, [w:] Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny). Literatura i język, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, K. Sikora, Nowy Targ 2005.
[Google Scholar]

Zych P., Vargas W., Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach, Olszanica 2012.
[Google Scholar]

Żeromski S., Puszcza jodłowa, Warszawa 1973.
[Google Scholar]

Żeromski S., Snobizm i postęp, Warszawa-Kraków 1929.
[Google Scholar]

Podgląd   

Pobrania

Opublikowane

16.12.2015

Jak cytować

Węgorowska, K. „«Kochom Swoje Wioske, Bom Sie W Ni rodzieła. ». Wilkowsko-­świętokrzysko­-Kielecka Poezja Kaśki Spod Łysicy W świetle Refleksji językoznawczo­kulturologicznych”. Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, t. 1, grudzień 2015, s. 115-30, doi:10.34768/fp2015a8.

ISSN wersji papierowej

2450-3584

Inne teksty tego autora opublikowane na łamach „Filologii Polskiej"   

Marmur, morena czołowa, kamień polny, kamień reński, piaskowiec czerwony i biały, węgiel brunatny…Kamienie Zielonej Góry. Zielona Góra kamieni. Kilka lit(h)olingwistyczno-kulturologicznych uwag o kamieniach spotykanych w różnych przestrzeniach Winnego Grodu

  199 - 215
  18.12.2021

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej

  141 - 148
  13.12.2020

Przeszłość południowokresowej rezydencji w Psarach utrwalona w archiwum ludzkiej pamięci i wybranych, współczesnych źródłach pisanych (refleksje filologiczno-lingwokulturologiczne)

  99 - 108
  19.12.2019

Od alabastronu do flakonu René Lalique’a… Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy…

  293 - 306
  31.12.2018

Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)

  59 - 80
  19.12.2016

Językoznawstwo i językoznawcy w świetle Życia we wspomnieniach Profesor Ewy Rzetelskiej-Feleszko (Kamińskiej)

  171 - 183
  31.12.2018