Było sobie miasto na pięknym Śląsku – Paula Petrasa wyznanie miłosne wobec miasta Grünberg: Język Niemiecki

Izabela Taraszczuk

doi:10.34768/fp2021a21

Autor

Izabela Taraszczuk Bremerhaven, Niemcy
https://orcid.org/0000-0001-9163-4487 Izabela Taraszczuk

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2021a21

Słowa kluczowe

bard (Minnesänger) • dialekt śląski • Grünberg in Schlesien • Heimatdichter • kultura pamięci • literatura śląska • percepcja kulturowa • pieśń • poezja regionalna • redaktor • Śląsk • tożsamość kulturowa • winobranie • wydawca • zielonogórskie wino

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest twórczości poety i wydawcy Paula Petrasa. Autor przyszedł na świat w 1860 roku w ówczesnym Grünberg in Schlesien (Zielona Góra) i jest przykładem pisarza tworzącego w dialekcie śląskim. Petras wpisuje się w poczet osobistości z dawnego Grünbergu i wymieniany jest dzisiaj jednym tchem obok takich nazwisk, jak Georg Beuchelt, Otto Julius Bierbaum oraz Wilhelm Levysohn. Autorka przedstawiła w tekście biografię pisarza, dokonała analizy wybranych utworów (opowiadania i wiersze) oraz sformułowała próbę odpowiedzi na pytanie o współczesną percepcję literackiego dorobku Petrasa w Zielonej Górze i w Niemczech. Warto w tym miejscu przytoczyć słowa historyka regionalisty, prof. Hieronima Szczegóły: „dla zielonogórzan i mieszkańców północnego Śląska jest ta twórczość elementem historii, tradycji i rzadko spotykanym przykładem umiłowania najbliższej ojczyzny”.

Liczba wyświetleń

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora

Izabela Taraszczuk, Bremerhaven, Niemcy

Germanistka, kulturoznawca, tłumacz języka niemieckiego i okazjonalnie poetka. Pochodzi z Zielonej Góry. Do 2012 r. asystentka w Instytucie Filologii Germańskiej na Uniwersytecie Zielonogórskim. Od 2012 r. mieszka na stałe w Niemczech. Autorka ponad 40 artykułów naukowych i popularnonaukowych poświęconych historii literatury XIX i XX w., kulturze krajów niemieckojęzycznych, Judaica oraz historii regionalnej. Pasjonuje się historią sztuki i filmu, dziejami Śląska, etnologią, religioznawstwem oraz fotografią. Pracuje jako lektor języka niemieckiego w Bremerhaven.

Bibliografia

Arlt, Werner: Maschinell angefertigtes Manuskript über die Vita von Paul Petras mit dem Titel: Landeskulturbeirat der Landsmannschaft Schlesien, Landesgruppe Baden-Württemberg. Archiv „Schlesische Mundartdichter und Mundartschriftsteller“. Ltg.: Erle Bach, 7859 Efringen-Kirchen, Nik.-Däublin-Weg 9, Tel. 07628/2234. Stuttgart, im März 1990, 3 Seiten DIN A4.
[Google Scholar]

Bąkiewicz, Marta Jadwiga (Hrsg.): An der mittleren Oder. Eine Kulturlandschaft im deutsch-polnischen Grenzraum. Paderborn: Ferdinand Schöningh Verlag 2016.
[Google Scholar]

Biszczanik, Grzegorz: Kim był Paul Petras? [Nieznana Zielona Góra, odc. 11] Wspomnienie wspaniałego Grünbergczyka – Paula Petrasa. Portal Uniwersytecki wzielonej.pl, Beitrag vom 1.11.2017, abrufbar auf der Internetseite: [byl-paul-petras-nieznana-zielona-gora-odc-11].
[Google Scholar]

Clauß, Ernst (Berab.): Das schlesische Weinland. Frankfurt am Main: P. Keppler Verlag KG 1961.
[Google Scholar]

Kotlarek, Dawid: Zielona Góra w niemieckim piśmiennictwie do roku 1945 w ujęciu historyczno-bibliograficznym. Zielonogórskie Studia Bibliotekoznawcze, Zeszyt 3. Zielona Góra: Wydawnictwo Pro Libris 2008.
[Google Scholar]

Ostrowski, Mieczysław (Hrsg.): Zielona Góra i okolice. Wędrówka śladami przeszłości. Grünberg und Umgebung. Auf der Suche nach den Spuren der Vergangenheit. Zielona Góra: Verbum 1999. Übersetzungen von Robert Buczek, Jan Grzegorczyk und Tadeusz Zuchewicz.
[Google Scholar]

Petras, Paul: Auf Grünbergs Rebenhügeln. Grünberger Weinlieder. Schlesische und hochdeutsche Gedichte. Grünberg in Schlesien: Verlag von Wilhelm Levysohn 1926.
[Google Scholar]

Petras, Paul: Aus der Heimat. Gesammelte Geschichten in schlesischer Mundart. Zweite vermehrte Auflage. Grünberg in Schlesien: Verlag von Wilhelm Levysohn 1927.
[Google Scholar]

[Stadtbaurat] Ribbeck, Werner (Hrsg.): Grünberg in Schlesien, die nördlichste Weinbaustadt der Erde. Einst und Jetzt. Berlin/Leipzig/Wien: Deutsche Architektur-Bücherei G.m.b.H. (im November) 1929.
[Google Scholar]

Schäfers, Eduard: Die Poesie und ihre gesellschaftliche Bedeutung Ein Überblick zu deutschsprachigen Gedichten durch die Jahrhunderte. Göttingen: Cuvillier Verlag 2019.
[Google Scholar]

Scheuren, Wolfgang: Heimatpoet aus Grünberg – Dr. Paul Petras. Zur Würdigung des „Sängers der Region Zielona Góra“. In: Schlesischer Kulturspiegel. Informationen über das schlesische Kulturleben – Ausstellungen, Tagungen, Publikationen, Wissenswertes. 55. Jahrgang, Ausgabe Nr. 4/20 vom Oktober-Dezember 2020. Würzburg: Verlag: Stiftung Kulturwerk Schlesien, S. 61.
[Google Scholar]

Stein, Erwin (Hrsg.): Monographien deutscher Städte. Darstellung deutscher Städte und ihrer Arbeit in Wirtschaft, Finanzwesen, Hygiene, Sozialpolitik und Technik. Herausgegeben von Erwin Stein, Generalsekretär des Vereins für Kommunalwirtschaft und Kommunalpolitik c.V. Band XXIX Grünberg in Schlesien. Berlin Friedenau: Deutscher Kommunal=Verlag G.m.b.H. 1928.
[Google Scholar]

Szczegóła, Hieronim: Paul Petras (1860-1941). Poeta, regionalista i dziennikarz. In: Szczegóła, Hieronim (Hrsg.): Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku. Zielona Góra: Wydawnictwo Verbum 1996, S. 150-157.
[Google Scholar]

Tuschke, Otto (Bearb.): Führer durch Grünberg und Umgebung mit Stadtplan, Karte nächster Umgebung, Panorama von der Augusthöhe. Nach den besten Quellen bearbeitet von Otto Tuschke. Grünberg in Schlesien: Verlag von V. Brocke, Buchhandlung 1901.
[Google Scholar]

Woas die Stoare Pfeifa. Gerda Benz: Neiderland Eiber derr Auder. Band 10. Hrsg. vom Arbeitskreis Archiv für Schlesische Mundart. Herne/Westfalen 1996.
[Google Scholar]