Funkcje postaci diabła wobec klas podporządkowanych. O Ojcu Hilarym, Halce i Połośce Włodzimierza Wolskiego

Dominika Gruntkowska

doi:10.34768/fp2019a10

Autor

Dominika Gruntkowska Uniwersytet Szczeciński
Dominika Gruntkowska

DOI: https://doi.org/10.34768/fp2019a10

Słowa kluczowe

romantyzm • Włodzimierz Wolski • diabeł • chłopi • walka niepodległościowa • Cyganeria Warszawska

Abstrakt

Celem artykułu jest określenie funkcji diabła oraz zarysowanie cech jego postaci w utworach Włodzimierza Wolskiego, które można zaliczyć do tak zwanego „cyklu ludowego”, w jego skład wchodzi: Ojciec Hilary, Halka, Połośka oraz libretto Halka. Poruszony został także temat stosunku sił ponadnaturalnych do bohaterów utworów w obliczu konfliktu o podłożu klasowym. Nacisk został położony przede wszystkim na ewolucję poglądów autora, jaka dokonuje się na przestrzeni „cyklu” w odniesieniu do kwestii chłopskiej. Kolejnym z zagadnień podjętych w artykule jest kwestia tego, jak pisarz rozstrzyga sprzężenie konfliktów społecznych wobec jednoczesnej konieczności walki narodowowyzwoleńczej.

Liczba wyświetleń

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora

Dominika Gruntkowska, Uniwersytet Szczeciński

Magister, doktorantka w Instytucie Polonistyki, Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa Uniwersytetu Szczecińskiego. Zajmuje się historią literatury polskiej, w szczególności romantyzmu, a także kwestią długiego trwania paradygmatu romantycznego. Pisze doktorat o dwoistości sacrum w literaturze czarnego romantyzmu. Ostatnie publikacje: „Lesław” Romana Zmorskiego patrzy w lustro postmodernizmu i posthumanizmu, „Филозфсьи Пошуки” 2017; Dyskursy wykluczenia. O „Worku Judaszowym” Sebastiana Fabiana Klonowica, [w:] Dyskursy władzy, red. D. Gruntkowska, J. Moroz, O. Szwabowski, J. Świrko-Pilipczuk, Szczecin 2017; Hipster, [w:] Interpretatywny słownik pojęć medialnych, red. S. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 2017; Dwoistość istnienia. O Nieznajomym w „Wacława dziejach” Stefana Garczyńskiego, red. D. Dąbrowska, M. Bukała, D. Gruntkowska, Szczecin 2017.

Bibliografia

LITERATURA PODMIOTU

Wolski W., Utwory wybrane, oprac. T. Jodełka, wstęp K. Leśniewska, Warszawa 1955 (Ojciec Hilary, Halka, libretto Halka, Połośka).
[Google Scholar]

LITERATURA PRZEDMIOTU

Brojer W., Pakt z diabłem w średniowieczu, jeden motyw – dwa modele, [w:] Ludzie. Kościół. Wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze – wczesna epoka nowożytna), red. W. Iwańczak, S.K. Kuczyński, Warszawa 2001.
[Google Scholar]

Cieśla-Korytowska M., Romantyzm a poznanie, [w:] M. Cieśla-Korytowska, O romantycznym poznaniu, Kraków 1997.
[Google Scholar]

Cioran E., Zły demiurg, przeł. I. Kania, Warszawa 2008.
[Google Scholar]

Danek D., Śmierć wewnętrzna. Literatura w świetle doświadczenia psychoanalitycznego, Gdańsk 2012.
[Google Scholar]

Dziewisz M., „Halka” i „Połośka” W. Wolskiego, „Prace Polonistyczne” 1959, ser. XV.
[Google Scholar]

Eliade M., Mefistofeles i androgyn, przeł. B. Kupis, oprac. R. Reszke, Warszawa 1994.
[Google Scholar]

Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant,Warszawa 1998.
[Google Scholar]

Freud A., Ego i mechanizmy obronne, przeł. i przedmowa M. Ojrzyńska, Warszawa 2012.
[Google Scholar]

Goszczyński S., Dziennik Sprawy Bożej, oprac. Z. Sudolski, wpółprac. W. Kordaczuk i M.M. Matusiak, t. 1, Warszawa 1984.
[Google Scholar]

Gromadzki A., Cyganeria Warszawska, „Przegląd Humanistyczny” 1975, nr 5.
[Google Scholar]

Janion M., Czas formy otwartej. Tematy i media romantyczne, Warszawa 1984.
[Google Scholar]

Janion M., Gorączka romantyczna, Warszawa 1975.
[Google Scholar]

Janion M., Wobec zła, Chotomów 1989.
[Google Scholar]

Kamiński K., Materiały do życia i twórczości W. Wolskiego, „Pamiętnik Literacki” 1974, z. 1.
[Google Scholar]

Kawyn S., Wstęp, [w:] Cyganeria Warszawska, wstęp, wypisy i oprac. S. Kawyn, Wrocław 1967.
[Google Scholar]

Kłobukowski M., Archetyp ofiary w literaturze polskiego romantyzmu, Toruń 2012.
[Google Scholar]

Kowalczykowa A., Czym był romantyzm?, Warszawa 1990.
[Google Scholar]

Lebioda D.M., Romantycy i kapłani. Hierofania, teofania, świętość, Bydgoszcz 2003.
[Google Scholar]

Leśniewska K., Przedmowa, [w:] W. Wolski, Utwory wybrane, oprac. T. Jodełka, wstęp K. Leśniewska, Warszawa 1955.
[Google Scholar]

Nola A.M. di, Triumf śmierci. Antropologia żałoby, red. M. Woźniak, J. Kornecka i in., Kraków 2006.
[Google Scholar]

Piwińska M., Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza, Gdańsk 2003.
[Google Scholar]

Roguski P., Kuszenie Polaków. Diabeł w świecie dramatu romantycznego, Warszawa 1993.
[Google Scholar]

Rudaś-Grodzka M., Sfinks słowiański i mumia polska, Łódź 2013.
[Google Scholar]

Safranski R., Zło. Dramat wolności, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.
[Google Scholar]

Skiba D., Cyganeria artystyczna i cyganowanie w romantycznej Warszawie, Wrocław 2016.
[Google Scholar]

Stoichita V.I., Krótka historia cienia, przeł. R. Nowakowski, Kraków 2001.
[Google Scholar]

Włodzimierza Wolskiego poemat „Halka”, oprac. E. Kipa, „Pamiętnik Literacki” 1951, z. 3-4.
[Google Scholar]

Ziemba K., Tożsamość i terytorium narodowe jako twór wyobraźni. Na marginesie lektury „Owruczanina” Michała Czajkowskiego, [w:] Romantyzm środkowoeuropejski w kontekście postkolonialnym, red. M. Kuziak, B. Nawrocki, cz. 1, Warszawa 2016.
[Google Scholar]